گفتاردرمانی در کودکان به چه صورت می باشد ؟
گفتار درمانی ، یکی از روش های درمانی است که برای حل مشکلات زبان مانند لکنت زبان ، گرفتگی صدا که به طور ارثی و یا در اثر بروز بیماری ها ، سکته های مغزی و اختلالات در دو نیم کره مغز به وجود می آید، به کار گرفته می شود .
به طور کلی رشته گفتار درمانی که در دانشگاه های مختلف به شاخه های گوناگونی تقسیم بندی می شود ، از رشته های گروه علوم تجربی محسوب می گردد و در حیطه ی علمی آن را با نام علمی پاتولوژی گفتار و زبان می شناسند و به کسی که در این زمینه به طور تخصصی تحصیل می کند ، گفتار درمان گر یا پاتولوژیست می گویند که هدف او ارزیابی ، تشخیص و درمان مشکلات و اختلالات زبان است که از روش های مختلفی برای کارش کمک می گیرد که ساده ترین روش او ، صحبت کردن با بیمار می باشد .
گفتاردرمانی برای افرادی که با مشکلاتی مانند : لکنت زبان ، مشکل در تلفظ لغات و اصطلاحات ، افراد مبتلا به اوتیسم ، افراد دارای مشکلات شنوایی و اختلالات صوتی ، افرادی که دچار کم توانی ذهنی می باشند ، افراد لب شکری ، افرادی که براثر سکته مغزی و یا ابتلا به سرطان در ناحیه گردن و سر دچار مشکلات در صحبت می شوند ، افراد مبتلا به بیماری خود ایمنی ام اس ، بیمار مبتلا به پارکینسون ، افراد مبتلا به سندروم هایی مانند سندروم ویلیامز ، سندروم داون ، افراد مبتلا به دیز آرتریک و آپراکسیک و ... مناسب می باشد . گفتار درمانی کودکان راحت تر می باشد .
نحوه گفتاردرمانی کودکان :
گفتار درمانی کودکان یکی از رایج ترین موارد مراجعه به مراکز پاتولوژی می باشد . بسیاری از کودکانی که به مشکلات گفتاری مبتلا می باشند ، این مشکل بیشتر مربوط به دوران نوزادی و نارسایی هایی ایجاد شده در این دوران اتفاق می باشد که بهتر در همان دورانی که کودک قادر به تلفظ کلمات می باشد ، درمان شود چرا که با گذشت زمان و افزایش سن درمان سخت تر می گردد .
علت اصلی همه ی این اختلالات در مغز می باشد و در کودکانی که به اختلالات ژنتیکی مانند انواع سندروم ها ، مشکلات متابولیک مبتلا می باشند و حتی کم کاری والدین در برقرای ارتباط با کودکان و یا تنبیه هایی که باعث ایجاد استرس و ترس در کودکان می شود . هرچه روند درمان زودتر شروع شود ، احتمال بهبود سریع تر کودک بیشتر می باشد چرا که در صورتی که گفتار درمانی کودکان دیر انجام شود و به دوران بزرگسالی برسد ، ممکن است مشکلات روحی روانی مانند استرس ، افسردگی و گوشه گیری را برای فرد به دنبال داشته باشد .
هنگام مراجعه به درمانگر جهت درمان مشکلات گفتار درمانی کودکان ، می بایست شرح کاملی از تمام آن چه که ممکن است باعث ایجاد اختلال در کودکان می باشند ، مانند وراثت و سوابق خانوادگی ، بیماری ها و ... را در اختیار پاتولوژیست قرار داد . تحت درمان قرار دادن سریع کودکی که در گفتار با مشکل مواجه می باشد ، می تواند آثار مثبتی مانند ایجاد و بالابردن اعتماد به نفس در آن ها برای ارتباط برقرار کردن با دیگران و ورود به اجتماع ، کمک به اختلالات خواندن و نوشتن و روان شدن صحبت کردن در کودکان را به دنبال داشته باشد .
گفتار درمانی تنها مختص به کودکان نمی باشد و برای بزرگسالان مبتلا به اختلال گفتاری نیز استفاده می شود که در ادامه مقاله به آن می پردازیم .
گفتار درمانی در بزرگسالان :
شاید سوال پیش بیاید که چرا بعضی بزرگسالان باید به مراکز گفتار درمانی مراجعه نمایند و تفاوت آن با گفتار درمانی کودکان چیست؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت بعضی بزرگسالان در اثر اختلالات زیادی دچار مشکلاتی در صحبت کردن می شوند که تعدادی از این مشکلات به شرح زیر می باشند :
1 . سکته مغزی :
افرادی که دچار سکته مغزی می شوند ، معمولا بعد از جراحی ها و تخلیه خون های داخلی مغز ، اختلالاتی در نیم کره های مغز آن ها به وجود بیاید که اولین اثر منفی آن بر روی قدرت تکلم افراد می باشد و معمولا برای حل این مشکل آن ها را به مراکز گفتار درمانی می برند .
2 . درمان نشدن در سنین کودکی :
تعدادی از مراجعات بزرگسالان به مراکز گفتاردرمانی به دلیلی مانند عدم مراجعه در دوران کودکی برای درمان اختلالات زبانی می باشد و همین مشکل در بزرگسالی بیشتر گریبان گیر آن ها می شود . بنابراین تعدادی از آن ها برای رفع این مشکل مراجعه می نمایند . حل مشکل گفتار درمانی کودکان راحت تر از بزرگسالان می باشد .
3 . اختلالات و لکنت در زبان به دلیل ضربه به سر :
گاهی افراد در اثر سقوط از ارتفاع ، تصادف و یا لیز خوردن درجایی ، سر آن ها ضربه ببیند و در اثر تکان خوردن لوپ ها چهارگانه در داخل سر ، فرد دچار مشکلاتی در گفتار و تلفظ حروف و کلمات شود . در موارد بالا لازم است افراد برای درمان به مراکز گفتار درمانی مراجعه نمایند و به کمک پاتولوژیست دوره درمان را طی نمایند .
گفتاردرمانی کودک دوساله :
منظور از گفتار درمانی کودک دو ساله این می باشد که از روش های مختلف برای درمان اختلالات گفتاری و تلفظی در آن ها وجود دارد ، استفاده گردد . گفتار درمانی کودکان زمانی انجام می گیرد که کودک به طور ارثی و ژنتیکی در گفتار مشکل داشته باشد ، کودکان مبتلا به سندروم های مختلف ، ضربات روحی و استرس ، نارس بودن آن ها در دوران نوزادی و یا بسیاری مشکلات دیگر می تواند از علل مشکل در گفتار باشد . بنابراین برای درمان و انجام گفتاردرمانی کودکان به ویژه گفتار درمانی کودک دوساله می توان از روش های زیر استفاده نمود :
1 . از خودتان شروع کنید :
بزرگسالان برای طی مراحل گفتار درمانی کودک دوساله می بایست ابتدا خود الگوهای گفتاری را به درستی به کار ببرند و سپس طریقه صحیح به کاربردن فنون و الفاظ گفتاری را به کودکان خود یاد دهند و تا حد امکان از لغات ساده استفاده نمایید تا جریان یادگیری در آن ها به راحتی انجام گیرد چرا که ذهن کودکان نمی تواند جملات پیچیده و سریع را به راحتی هضم و درک کند .
2 . تا حد امکان با کودک خود تمرین کنید که جملات ناقص را فراموش نماید :
در جریان گفتار درمانی کودکان و کمک به آن ها ، تا حد امکان سعی کنید او را وادار به گفتن جملات طولانی کنید و خود نیز به اصلاح لغاتی و کلماتی که ادا می کند ، بپردازید .
3 . برای گفتار درمانی کودک دوساله مانند خودشان حرف بزنید :
هم پدر و مادر و هم درمانگران برای کمک به روند گفتاردرمانی کودکان می بایست تا حد امکان زبان کودکانه به کار ببرند تا کودکان احساس صمیمیت و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد که این امر در گفتار درمانی کودکان بسیار موثر می باشد .
4 . کلماتی که می خواهید به کودک بیاموزید به صورت پازل درآورید :
بهتر است لغاتی که قرار است برای آموزش و گفتاردرمانی کودکان در نظر می گیرید ، به صورت پازل تصویری در آورید و از او بخواهید تصویر مربوط به لغت مورد نظر را پیدا کند و او را وادار به تکرار کلمات نمایید .
5 . از شعر برای جریان گفتاردرمانی کودکان استفاده نمایید :
به کودکان خود شعر یاد دهید و از او بخواهید در جریان یاد دادن به او بیت ها را با شما تکرار نماید و برای این کار از شعرهای ساده استفاده نمایید .
گفتاردرمانی کودک چهارساله :
گفتار درمانی کودک چهارساله راحت تر از سنین پایین تر می باشد ، چرا که کودک چهارساله توانایی درک ، شنیدن و ادا و تلفظ لغات را بیشتر دارد . برای انجام گفتاردرمانی کودک چهارساله می توان از روش های زیر استفاده کرد :
1 . برای گفتار درمانی کودک چهارساله زبان گفتار را فارسی انتخاب کنید :
از آن جایی که ادای لغات زبان ترکی ، کردی ، آذری به مراتب سخت از زبان فارسی برای کودکان به ویژه کودکانی که با مشکلات تلفظ لغات درگیر هستند ، می باشد . معمولا هم درمانگران گفتار و هم والدین می توانند از لغات زبان فارسی برای آموزش و گفتار درمانی کودکان استفاده نمایند .
2 . با کودک خود به زبان ساده صحبت کنید :
تا حد امکان سعی کنید با کودک خود به زبان ساده و صمیمی صحبت نمایید و در او این اعتماد نفس را ایجاد نمایید که بتواند به راحتی با شما ارتباط برقرار نماید .این امر در درمان گفتار درمانی کودک چهارساله موثر است.
3 . از سخت گیری در جریان گفتار درمانی کودکان پرهیز کنید :
برای گفتار درمانی کودکان سخت گیری نکنید و از فشار آوردن به او برای یادگیری سریع تر خود داری نمایید چرا که این کار باعث ایجاد استرس و ترس در کودک شما می باشد . مثلا به کودک خود نگویید که تا این کلمه یا جمله را به راحتی ادا نکنید ، با تو حرف نمی زنم و یا به او کم توجهی کنید ، این کار سبب دور شدن بیشتر کودک از شما می شود .
4 . از روش های تشویقی برای گفتار درمانی کودک چهارساله استفاده کنید :
از کودک خود بخواهید که اگر تعدادی از لغاتی که به او یاد داده اید را برای شما درست ادا کند ، برای او اسباب بازی را دوست دارد ، می خرید . این روش در جریان گفتاردرمانی کودکان موثر می باشد .
5 . کلمات را با حروف و الفاظ آشنا کنید :
تا حد امکان در جریان گفتار درمانی کودکان از کتاب داستان هایی با متن روان استفاده کنید و هر روز برای آن ها کتاب بخوانید و نیز کودک را با حروفی مانند حروف اسم خودش ، حروف اسم دوستان صمیمی و خاله و عمه هایش آشنا نمایید و از او بخواهید از روی کتاب آن حروف را پیدا کند .
روش های گفتار درمانی در منزل :
علاوه بر مراجعه به مراکز برای گفتاردرمانی کودکان ، می توان با کمک گرفتن و مشاوره های درمانگران متخصص ، در منزل مراحل درمان کودک خود را شروع کرد . از جمله روش های گفتار درمانی کودکان در منزل می توان به روش های زیر اشاره نمود :
1 . از الفاظ ساده شروع کنید :
برای شروع گفتار درمانی کودکان در منزل ، سعی کنید لغات ساده را به او آموزش دهید و به صورت شمرده با او حرف بزنید .
2 . در قالب بازی به کودک خود کمک کنید :
حرف زدن با کودکان در قالب یک بازی می تواند یکی از موثرترین روش های گفتاردرمانی کودکان در منزل می باشد ، کمک بیشتری به جریان یادگیری او نماید .
3 . برای برنامه ریزی های روزمره او را دخیل نمایید :
از کودک خود بخواهید کارهایی را که می خواهد در طول روز انجام دهد را برای شما بازگو کند و نیز در تصمیم های روزمره خود او را دخیل کنید ، این کار درجریان گفتاردرمانی کودکان در منزل موثر است .
4 . به او کمک کنید جملات را کاملا ادا کند :
وقتی با کودک خود حرف می زنید یا او از شما چیزی را می خواهد به او کمک کنید به جای تلفظ یک کلمه مانند مثلا آب ؟ بگوید یک لیوان آب می خواهم و یا خود جمله اورا تکمیل کنید .
5 . در جریان درمان اورا وادار به حرف زدن موضوع مورد علاقه اش کنید:
در هنگام گفتاردرمانی کودکان در منزل از او بخواهید که موضوعات مورد علاقه خود را بیشتر بسط دهد و او را تشویق به توضیحات بیشتر کنید .
تمرین گفتار درمانی در بزرگسالان :
تمرین گفتار درمانی در بزرگسالان هم می تواند با مراجعه به مراکز درمانی و هم در منزل صورت گیرد . بعضی بزرگسالان در اثر بروز بیماری ها و مشکلاتی مانند سکته مغزی و آسیب به سر دچار مشکلاتی در تکلم شوند که اعضای خانواده می توانند با تمرین و تکرار آرام الفاظ با فرد بیمار به او کمک کنند . هرچه سریع تر دوره ی درمان این افراد شروع شود ، نتیجه گیری بهتر می باشد .
لینک کوتاه:
