انواع مشکلات خلقی کودکان و روش‌های مشاوره کودک
همه ساله والدین زیادی برای رفع و شناسایی مشکلات خلقی کودکان و همچنین دریافت مشاوره برای کودک و یا نوجوان خود به کلینیک‌های مشاوره کودک مراجعه می‌کنند. اولین گام برای انجام یک مشاوره کودک و نوجوان موثر، آگاهی والدین از وضعیت موجود و شناسایی انواع مشکلات خلقی کودکان است. در مرحله بعد، والدین می‌توانند برای تشخیص قطعی انواع اختلال و انجام روش‌های درمانی به یک کلینیک مشاوره کودک و نوجوان مطمئن و دارای تجربه کافی مراجعه نمایند. استفاده از روش‌های درمانی شناختی، گروه درمانی کودکان و یا طرح‌واره های درمانی از جمله روش‌های معتبری است که در کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان برای رفع انواع مشکلات خلق کودک و نوجوانان به کار می‌رود.
همراه با افق سلامت، به برررسی متدوال ترین مشکلات خلقی کودکان و نوجوانان و علائم آنها می‌پردازیم:
وسواس فکری-عملی (OCD) در کودکان
وسواس فکری (OCD) نوعی اختلال عصبی شناختی دسته بندی می‌شود و در واقع وضعیت فکری است که بر نحوه فکر کردن کودکان (و بزرگسالان) تاثیر می‌گذارد. وسواس فکری (OCD) معمولا با مجموعه وسواس‌ها و اجبارات رفتاری مشخص می‌شوند که پرداختن به آنها حداقل یک ساعت در روز زمان کودک مبتلا به وسواس را می‌گیرد.
بااین حال، برای برخی از افراد مبتلا به این بیماری این زمان به چندین ساعت در روز نیز افزایش می‌یابد. وسواس‌های فکری، افکار، تصاویر و یا تکانه‌های غیرارادی و ناگهانی هستند که باعث به وجودآمدن احساس نگرانی، ترس و یا ناراحتی غیرقابل تحمل می‌شوند. کودکی که از اختلال وسواس فکری (OCD) رنج می‌برد معمولا از دو بخش اجبار و وسواس برای غلبه بر آن استفاده می‌کند. در برخی از موارد این رفتارها توسط والدین قابل مشاهده و شناسایی است.
علائم وجود وسواس فکری در کودکان
برخی از علائم متدوال وسواس فکری در کودکان به شرح زیر است:
کودکی که دست‌های خود را بیش از حد می‌شورد.
کودکی که برای مدت زمان طولانی و به صورت مکرر قفل بودن درها را چک می‌کند.
در برخی از موارد این رفتارها توسط والدین قابل شناسایی نیست، زیرا تنها در ذهن کودک اتفاق می‌افتد، برای مثال:
کودکی که برای جلوگیری از اتفاقات وحشتناک به طور مداوم در حال دعا کردن است.
کودکان در پاسخ به ترس های ذهنی خود رفتارهای وسواس گونه‌ای انجام می‌دهند که موجب می‌شود در کوتاه مدت به آرامش فکری و احساس بهتری برسند، که البته این احساس موقتی است.
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد. اختلال وسواس فکری (OCD) در کودکان مانند یک بیماری مزمن است. با این حال، درست مانند بیماری‌های دیگری مانند آسم، آلرژی و یا دیابت، کودکان باید بیاموزند که چگونه بتوانند وضعیت خود را با درمان مناسب مدیریت کنند. در واقع کودک مبتلا به اختلال وسواس فکری (OCD) با استفاده از انجام جلسات مشاوره کودک و نوجوان در کلینیک مشاوره کودک، می‌تواند نحوه مدیریت علائم بیماری خود را بیاموزد.
اضطراب جدایی در کودکان
معمولا کودکان هنگام جدایی از والدین خود احساس ترس و اضطراب را تجربه می‌کنند. برای مثال ممکن است کودک شما هنگام ترک محیطی که والدین در آن حضور دارد، گریه کند، از پدر و مادر خود جدا نشود و به طور کلی نتواند بدون وجود آنها مدت زمان طولانی را سپری کند. با توجه به سن کودک و وابستگی غریزی او به پدر و مادر خود، قسمتی از نگرانی و بی‌قراری ناشی از اضطراب جدایی در کودکان امری طبیعی است. با این حال، اضطراب جدایی کودکان در برخی موارد شدیدتر می‌شود و با گذشت زمان از بین نمی‌رود. اگر اضطراب جدایی در کودکان به قدری زیاد باشد که بر سایر فعالیت‌های آنان مانند مدرسته رفتن، معاشرت با دوستان هم سن و سال خود و... تاثیر منفی بگذارد و حالت ترس و نگرانی به جای چندین روز، ماه‌ها طول بکشد، ممکن است این علائم نشان دهنده اختلال اضطراب جدایی در کودکان باشد.
علائم اضطراب جدایی در کودکان چیست؟
همان طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، آگاهی والدین از علائم اضطراب جدایی در کودکان موجب می‌شود تا بتوانند هر چه بهتر برای درمان و مشاوره کودک و نوجوان خود اقدامات لازم را انجام دهند. برخی از علائم اضطراب جدایی در کودکان به شرح زیر است:
ترسیدن از رخ دادن اتفاقات وحشتناک برای عزیران و والدین: برای مثال ممکن است کودک شما به طرز عجیبی از گم شدن، فوت و یا آدم ربایی والدین خود هراس داشته باشد
امتناع از مدرسه رفتن: اضطراب جدایی در کودکان موجب می‌شود تا کودک شما از مدرسه رفتن بترسد و برای ماندن در منزل تقریبا هر کاری انجام دهد.
عدم تمایل به خوابیدن: بی‌خوابی و یا کابوس‌های مربوط به جدایی از دیگر علائم اضطراب جدایی در کودکان است که ممکن است دلیل اصلی آن ترس از تنها بودن باشد.
بیماری های جسمی مانند سردرد و یا معده درد: کودکانی که از اضطراب جدایی رنج می‌برند، در زمان جدایی و یا قبل از آن احساس بیماری می‌کنند.
چسبیدن به والدین : ممکن است هنگام خروج والدین از منزل، کودک به طرز عجیبی به بازو و یا پای پدر و مادر خود بچسبد و با گریه کردن مانع از خروج آنها شود.
بروز هر گونه علائم ذکر شده می‌تواند نشانه وجود اضطراب جدایی در کودک شما باشد. برای اطمینان از وجود این اختلال می‌توانید با مشاوره کودک و نوجوان به تشخیص و مداوای کودک خود با استفاده از طرحواره‌های درمانی و یا گروه درمانی کودک بپردازید.
بیش فعالی در کودکان
یکی از شایع ترین مشکلات خلقی کودکان و نوجوانان، بیش فعالی در کودکان است. در حالی که برخی از والدین تصور می‌کنند که کودک آنها تنها کمی بیشتر از هم دوستان خود شیطنت می‌کند. گاها بازیگوشی و تحرک بیش از حد کودک نشان دهنده وجود اختلال بیش فعالی در کودکان است. اگر کودک شما دارای علائم زیر است ممکن است دارای اختلال بیش فعالی باشد.
علائم بیش فعالی در کودکان
مشکل در عدم تمرکز بر روی یک موضع خاص : بیش فعالی در کودکان موجب می‌شود تا حواس کودک قبل از اتمام کار به راحتی پرت شود و یا از انجام آن سریع کسل و خسته شود.
عدم گوش دادن به صحبت دیگران:
مشکلات در به خاطر سپاری دستورالعمل ها : بیش فعالی در کودکان سبب می‌شود تا آنها به جزئیات توجهی نداشته باشند و اشتباهات و بی‌دقتی‌های زیادی انجام دهند.
گم کردن وسایل : گم کردن مکرر اسباب بازی‌ها، کتاب‌ها و ... می‌تواند از جمله علائم بیش فعالی در کودکان باشد.
درمان بیش فعالی در کودکان
اگر شما احساس می‌کنید که کودک شما دارای علائم بیش فعالی در کودکان است، باید به یک مشاور کودک و نوجوان مناسب مراجعه کنید. اگر روند درمانی بیش فعالی کودکان در مراکز مشاوره کودک و یا کلینیک روانشناسی کودک معتبر توسط یک درمانگر متخصص و دارای تجربه صورت گیرد، با موفقیت بیشتری پیش خواهد رفت. در مراکز مشاوره کودک، طی جلسات مشاوره کودک و نوجوان، ابتدا نوع بیش فعالی و میزان آن مشخص می‌گردد. سپس با بررسی تمامی عوامل و نشانه‌ها، درمان بیش فعالی در کودکان آغاز می‌گردد.
ممکن است در روند درمان بیش فعالی در کودکان نیاز باشد تا درمانگر از دارو استفاده کند. داروها می‌توانند نقش مهمی در درمان بیش فعالی در کودکان داشته باشند، هرچه به عنوان اولین راه حل ممکن توصیه نمی‌شوند. اما در برخی موارد ممکن است بنا به تشخیص درمانگر و پزشک، کودک شما علاوه بر روش‌های درمانی نیاز به استفاده از دارو نیز داشته باشد. در صورت قرارگیری دارو در درمان بیش فعالی، بهتر است شما با کودک خود صحبت کنید و به او این اطمینان را بدهید که این مشکلات برطرف خواهد شد. هم چنین بهتر است به انواع عوارض احتمالی داروهای درمان بیش فعالی در کودکان تسط کافی داشته باشید.
اختلال دوقطبی در کودکان
تقریبا تمام والدین می‌دانند با توجه به بروز اتفاقات و یا تغییر سن و سال کودکان در روحیه، رفتار و یا سطح انرژی آنان تغییر ایجاد می‌شود. اما گاهی این تغییرات و شیفتگی‌ها نشاندهنده رشد طبیعی کودک نمی‌باشد، بلکه نشانگر این است که سلامت روانی کودک در معرض خطر است. اختلال دوقطبی در کودکان با تغییرات رفتاری متناوب کودک همراه است. دوقطبی در کودکان منجر به بروز رفتارهای دوگانه با حالت "جنون آمیز" و حالت "افسردگی" می‌شود.
اختلال دوقطبی بیشتر در سال‌های نوجوانی و بزرگسالی رخ می‌دهد، اما با این حال، اختلال دوقطبی در کودکان نیز وجود دارد. تشخیص علائم و نوع دوقطبی در کودکان، کاری است که باید توسط متخصصین و در جلسات مشاوره کودک و نوجوان تشخیص داده شود. والدینی که احساس می‌کنند اختلال دوقطبی در کودک آنها وجود دارد، می‌توانند با مراجعه به کلینیک روانشناسی کودک معتبر روند درمان کودک خود را آغاز کنند.
اسکیزوفرنی در کودکان
یکی دیگر از مشکلات خلقی کودکان، اسکیزوفرنی می‌باشد. اسکیزوفرنی درکودکان نوعی اختلال روانی غیر معمول اما شدید است که در آن کودکان واقعیت موجود را به صورت غیر طبیعی توصیف می‌کنند. اسکیزوفرنی درکودکان موجب بروز طیف وسیعی از مشکلات شناختی، رفتاری و احساساتی می‌شود. علائم اسکیزوفرنی در کودکان ترکیبی از توهم، تفکرات و رفتارهای بسیار نامنظم است که منجر به اختلال در عملکرد طبیعی کودک می‌شود. اسکیزوفرنی در کودکان در اصل همان اسکیزوفرنی در بزرگسالان است که در اوایل زندگی رخ می‌دهد و تاثیر بسیار عمیقی بر روی رفتار و رشد کودک دارد.
اسکیزوفرنی در کودکان با چالش‌های ویژه‌ای برای تشخیص، درمان، آموزش و رشد عاطفی و اجتماعی کودک همراه است. مشاوره کودک و نوجوان از جمله اولین روش‌های درمانی برای درمان اسکیزوفرنی در کودکان است. اسکیزوفرنی در کودکان نیاز به درمان مادام العمر دارد و بسیار مهم است که روند درمانی آن طی جلسات تخصصی مشاوره کودک و در یک کلینیک روانشناسی کودک دارای تجربه و تخصص کافی صورت گیرد. در درمان مشکلات خلقی کودکان از جمله اسکیزوفرنی در کودکان،کودک می‌آموزد که چگونه رفتارهای ناشی از بیماری خود را مدیریت کند.
گفتار درمانی در کودکان
یکی دیگر از مشکلات خلقی موجود در کودکان، انواع مشکلات ناشی از گفتار و زبان است که به وسیله گفتار درمانی قابل درمان است. اگر کودک شما در مهارت‌های گفتاری مانند تلفظ کلمات دارای مشکلاتی باشد، گفتار درمانی کمک فراوانی به به از بین بردن این مشکلات می‌کند. گفتار درمانی در کودکان موجب پیشرفت مهارت‌های زبانی و ارتباطی آنان می‌شود. میزان و تشریح روند گفتار درمانی کودکان در کلینیک روانشناسی کودک و طی جلسات مشاوره کودک تعیین می‌گردد. برای مثال عامل "سن" در روند گفتار درمانی در کودکان نقش مهمی ایجاد می‌کند. روند مراحل گفتار درمانی در کودکان 2 ساله با گفتار درمانی در کودکان 4 ساله متفاوت است. زیرا توقعات رفتاری و زبانی این دو گروه سنی با هم متفاوت است.
گفتار درمانی در کودکان 2 ساله
در حالی که کودکان در سن 2 سالگی به تازگی شروع به صحبت کرده‌اند، ممکن است در بیان برخی از حروف مانند : م ، و، ه، ب و پ مشکل داشته باشد. در ادامه، کودک نمی‌تواند کلمات را به درستی به هم متصل کند. برای مثال نمی‌تواند عبارت "آب بده" را پشت سر هم بیان کند. جلسات مشاوره کودک برای گفتار درمانی در کودکان 2 ساله به رفع مشکلاتی از این دست می‌پردازد.
گفتار درمانی در کودکان 4 ساله
علائم ناشی از نیاز به گفتار درمانی در کودکان 4 ساله به این صورت است که کودک ممکن است در بیان برخی از حروف مانند : ت، ن، ک ، ف و د مشکل داشته باشد. همچنین ممکن است کودک قادر به برقراری ارتباط با سایر کودکان نباشد. در حالی که ممکن است برخی از والدین تصور کنند که کودک آنها صرفا خجالتی است، احتمال دارد این مشکل ریشه در انواع مشکلات خلقی کودکان داشته باشد و نیاز به مشاوره کودک و نوجوان برای فرزند شما ضروری باشد.
گفتار درمانی در منزل
اگر تصمیم گرفته اید برای حل مشکل خلقی کودک خود از انواع روش‌های گفتار درمانی در کودکان استفاده کنید، ابتدا باید با جلسات مشاوره فردی کودک و یا مشاوره گروهی کودک اقدام به تشخیص درست نمایید. یک متخصص گفتار درمانی که دارای سابقه کافی در همکاری با کلینیک روانشناسی کودک را داشته باشد، می‌تواند کمک موثری در درمان هرچه سریع‌تر کودک شما باشد.
دراین صوت تمرین‌های مخصوصی در این رابطه به شما آموزش داده خواهد شد. برای مثال اگر اولویت اول درمان کودک شما در بیان برخی از کلمات خاص باشد. درمانگر، برنامه تمرینی گفتار درمانی در منزل مختص کودک شما را تدوین خواهد کرد. می‌توانید گفتار درمانی در منزل را از بیان کلمات ساده تر شروع کنید و در ادامه به سراغ کلمات بیشتری بروید.
اگر هم موقعیت شما به گونه‌ای است که نمی‌توانید برای گفتار درمانی کودک خود از جلسات مشاوره کودک استفاده کنید. استفاده از روش‌های گفتار درمانی در منزل می‌تواند روند درمان را تسریع نمایید. گفتار درمانی در منزل با استفاده از آینه، انواع بازی‌ها، تمرین حرکات لب و... می‌تواند از انواع روش‌های گفتار درمانی در منزل باشد.
لینک کوتاه:
