خودزنی در نوجوانان

یکی از مسائل بسیار نگران کننده که طی سال های اخیر در بین نوجوانان 14 تا 17 ساله (دانش آموزان دبیرستانی) بسیار شایع شده است، خون بازی یا خودزنی است. طبق آمارهای اعلام شده، این رفتار نابهنجار در میان دختران نوجوان نسبت به پسران شیوع بیشتری دارد. نوجوانان در این گروه سنی علاوه بر اینکه می توانند بسیار متأثر از گروه های همسالان و شبکه های مجازی باشند، از والدین و شیوه های تربیتی آنها نیز می توانند به خوبی الگوبرداری کنند. اکثر خانواده ها از اینکه فرزندانشان در سنین مختلف چه نیازهایی دارند و چگونه باید آن ها را تربیت کرد، آگاهی کافی ندارند. الگوهای تربیتی سلیقه ای که بسیاری از آنها مناسب هم نیستند، موجب می شوند تا والدین نتوانند نوجوان خود را درک کنند و این موضوع به بروز رفتارهای نابهنجار از قبیل خود آسیب رسانی در نوجوانان می شود. خودزنی یا خودآسیبی به معنی این است که فرد آگاهانه به بدن خود آسیب برساند؛ طوری که به خودکشی منجر نشود اما آثار آن باقی بماند. اکثر اوقات، فرد به خاطر جلب توجه اطرافیانش دست به این کار می زند. رایج ترین نوع خودزنی، زخمی کردن پوست با یک وسیله تیز است. انواعِ دیگر آن، خراش انداختن، سوزاندن، شکستن استخوان، خوردنِ سم، فرو دادن چیزی در حلق یا تراشیدن موی سر (کچل کردن) است. معمولاً خوردن سم یا موادی که به معده آسیب می رساند را جزء خودزنی به حساب نمی آورند.

خودزنی در چهار گروه شایع تر است: 

• نوجوانانی که در خانه های سازمانی، اردوگاه و مدارس شبانه روزی زندگی می کنند.
• نوجوانان همجنس گرا و دوجنسه
• خانم های جوان آسیایی
• نوجوانان دچار اختلالات یادگیری

دلایل خودزنی عبارتند از:

• نداشتن یک رابطه خوب با پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده

• استرس و اضطراب درباره تکالیف مدرسه و امتحانات

• احساس تنهایی و انزوا

• متارکه پدر و مادر

• از دست دادن یکی از عزیزان

• بارداری ناخواسته

• داشتن سابقه سوء استفاده در کودکی

• سوء رفتار جسمی، جنسی یا کلامی در زمانِ حال

• خودزنی یا خودکشی یکی از نزدیکان

• اختلالات جنسی

• تبعیضات نژادی، فرهنگی یا مذهبی

• عزت نفسِ پایین

• احساس طردشدگی توسط جامعه یا خانواده

از چه روشهایی به عنوان جایگزین رفتار خودزنی می توان استفاده کرد؟

• استفاده از خودکار قرمز برای علامت زدن روی جاهایی از بدن که معمولاً بریده می شود.

• ضربه زدن به کیسه بوکس

• جیغ کشیدن

• مالیدن یخ روی پوست یا نگه داشتن یخ در محلّ خم شدن ست یا پا

• بیرون رفتن از خانه و پیاده روی کردن

• ورزش کردن

• تولید اصوات گوش خراش با آلات موسیقی یا ظروف آشپزخانه

• نوشتن احساسات منفی و پاره کردن آنها

• نوشتن خاطرات روزانه در دفترچه

• خط خطی کردن کاغذ بزرگ با خودکار قرمز

• بستن کش دور مچ دست و نیشگون گرفتن آن

• تماس گرفتن با یک دوست و صحبت کردن با او

• انجام دادن کارهای ابتکاری، مثل صنایع دستی

• جستجو در اینترنت و سایت های خودیاری 

والدین چگونه در کاهش بروز خودزنی تأثیرگذار هستند؟

شیوه ارتباط گیری درست و سالم با فرزند نوجوان و آگاهی از اینکه هیجانات و نیازهای آن ها چگونه است، یکی از مهم ترین روش های برقراری ارتباط مؤثر والدین با فرزندشان است. نوجوانان نیاز به دیده شدن و توجه بیش از اندازه دارند، نیاز دارند تا کسی حرف آن ها را بشنود و با او همراهی کند. اگر پدر و مادر نقش خودشان را به درستی ایفا نکنند و به اصطلاح نوجوانشان را درک نکنند، ممکن است نوجوان از راه های دیگر مثل خودزنی برای جلب توجه و دیده شدن استفاده کند.

درمان خودزنی

در درمان خودزنی می توان از انواع روش های روان درمانی استفاده کرد. برای مثال می توان از انواع روان درمانی ها (درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، رفتار درمانی دیالکتیکی) استفاده کرد. درمان دارویی، گروه درمانی و خانواده درمانی نیز در بعضی از این افراد باید مورد استفاده قرار گیرد.

لینک کوتاه:

zood.link/5pxzv