مهم‌ترین نکات فرزندپروری کودکان بیش فعال
سرفصل‌های این مقاله
- بیش فعالی چیست؟
- کودکان بیش فعال چه نشانه هایی دارند؟
- سبک فرزندپروری کودکان بیش فعال
- خواب در کودکان ADHD
- درمان بیش فعالی کودکان
- بهترین مرکز درمان بیش فعالی
همه والدین آرزو دارند که فرزندانی سالم از نظر جسم و روان داشته باشند و برای رسیدن به این هدف تمام تلاش خودشان را می‌کنند. گاهی برخلاف همه تلاش‌ها یا به دلایل گوناگون ژنتیکی، محیطی و غیره کودکانی متولد می‌شوند که مشکلات جسمی و روحی مختلفی دارند.
کودکان بیش فعال، اتیسم، ناشنوا یا کم شنوا و ... نیز مانند همه کودکان دیگر زندگی می‌کنند. با این تفاوت که آن‌ها با یک اختلال همراه هستند و می‌بایست روش‌های رفتاری و تربیتی گوناگونی را در مقابل آن‌ها به کار گرفت.
فرزندپروری کودکان بیش فعال یا همان کودکانی که با نقص توجه روبه‌رو هستند، تفاوت‌های خاصی با دیگر کودکان دارد که والدین آن‌ها می‌بایست این روش را بیاموزند. در این مطلب از وبلاگ افق سلامت قصد داریم درباره سبک فرزندپروری کودکان بیش فعال و موارد ضروری مرتبط با آن صحبت کنیم. اگر دوست دارید درباره این موضوع بیشتر بدانید در ادامه این مطلب با ما همراه باشید:
بیش فعالی چیست؟
بهتر است پیش از آنکه درباره فرزندپروری کودکان بیش فعال صحبت کنیم، به طور دقیق بدانیم اختلال بیش فعالی چیست و چه علائمی دارد.
بیش فعالی یک اختلال رفتاری و رشدی است که با نام‌های ADHD یا نقص توجه و تمرکز هم شناخته می‌شود. این اختلال به دلایل مختلفی در برخی کودکان بروز می‌کند و آن‌ها را به شکل افراطی به سمت انجام فعالیت می‌برد.
این اختلال با نقص توجه و تمرکز، فعالیت بدنی افراطی و بیش از حد و رفتارهای تکانشی همراه است.
بسیاری از افراد درباره علت بیش فعال شدن کودکان می‌پرسند. باید گفت یکی از دلایل آن این است که در بخش جلویی مغز انسان ماده‌ای به نام دفامین یا آدرنالین ترشح می‌شود که اندازه مشخصی دارد. زمانی که میزان ترشح این ماده در مغز کاهش می‌یابد، اختلال بیش فعالی یا ADHD بروز می‌کند.
بیش فعالی در کودکان می‌تواند مشکلات زیادی را در زندگی فردی یا روابط اجتماعی آن‌ها به وجود آورد و به طور مستقیم روی یادگیری آن‌ها تاثیر بگذارد.
کودکان بیش فعال چه نشانه هایی دارند
اختلال بیش فعالی در کودکان با علائم و نشانه‌های گوناگونی بروز می‌کند که خبر از وجود نقص توجه و تمرکز در کودک می‌دهد. برای آنکه بدانید کودکان بیش فعال چه نشانه هایی دارند بهتر است موارد زیر را به خاطر بسپارید:
انرژی بسیار زیاد
کودکان بیش فعال به شکل عجیبی پر انرژی هستند و به طور مداوم انواع فعالیت‌های بدنی را انجام می‌دهند. گاهی این فعالیت‌ها به انرژی بسیار بالایی نیاز دارند. اما کودکان بیش فعال به طرز شگفت‌آوری آن‌ها را پشت سر هم انجام می‌دهند.
خستگی‌ناپذیری
از دیگر خصوصیات کودکان بیش فعال خستگی‌ناپذیری آن‌هاست. به دلیل انرژی زیادی که درون این کودکان وجود دارد، بسیار کم و دیر خسته می‌شوند و از انجام فعالیت‌هایی که دوست دارند خسته نمی‌شوند.
لجبازی
اگرچه لجبازی خصوصیت همه کودکان در سنین خاصی است، اما میزان و نوع این لجبازی در کودکان بیش فعال بسیار بیشتر است. آن‌ها ممکن است در برخورد با هر کار یا اتفاقی با شما لجبازی و مخالف کنند.
عدم یادگیری سریع
دیگر نشانه ی کودکان بیش فعال کند بودن در یادگیری است. آن‌ها قادر نیستند به همان سرعتی که یک کودک معمولی آموزش می‌بیند، موارد مختلف را یاد بگیرند. بنابراین می‌توان گفت که یادگیری در کودکان بیش فعال زمان بیشتری را نیاز دارد.
عدم توجه و تمرکز
یکی از ویژگی‌های مهم در کودکان بیش فعال عدم تمرکز است. آن‌ها توانایی توجه کنترل‌شده به موارد و مباحث مختلف را ندارند و با کوچک‌ترین اتفاقی تمام تمرکز خود را برای انجام فعالیت‌ها از دست می‌دهد.
صبر اندک
کودکان بیش فعال صبر و تحمل بسیار کمی دارند و هر چیزی را که طلب می‌کنند در لحظه می‌خواهند و در صورت برآورده نشدن نیازشان رفتارهای تکانشی را بروز می‌دهند.
سر و صدای زیاد
کودکان بیش فعال هنگام انجام فعالیت و بازی به طور دائم سر و صدای زیادی را ایجاد می‌کنند و به اطراف خود توجه نمی‌کنند.
عدم تکمیل کارها
آنچه والدین کودکان بیش فعال باید به آن توجه کنند این نکته است که کودکان بیش فعال توانایی تکمیل و به پایان رساندن کارها را ندارند و عموما آن‌ها را ناتمام رها می‌کنند. این فعالیت‌ها می‌توانند مختلف باشند. مانند رنگ‌آمیزی یک نقاشی، درست کردن کاردستی، نوشتن یا خواندن درس و یا حتی تماشای فیلم و کارتون.
سبک فرزندپروری کودکان بیش فعال
فرزندپروری وظیفه دشوار و زمانبری است که در بسیاری از موارد والدین را دچار ترس، اضطراب و پریشانی یا خستگی می‌کند. به همین دلیل والدین، خصوصا در مواجهه با فرزندپروری کودکان بیش فعال خودشان را ناتوان یا خسته می‌بینند. اما راهکارها و روش‌های بسیار مفیدی برای فرزندپروری کودکان بیش فعال وجود دارد که با به کارگیری آن‌ها می‌توان تا حد موثری استرس و نگرانی پرورش کودک را کاهش داد:
استفاده از نشانه‌های دیداری
یکی از مهم‌ترین شیوه‌های فرزندپروری کودکان بیش فعال استفاده از نشانه‌های دیداری است که تاثیر بسیار زیادی در یادگیری این کودکان دارند. افراد ADHD نشانه‌های دیداری و تصویری را بهتر به یاد می‌سپارند و آن را می‌آموزند.
برای مثال می‌توانید برای یاد دادن به کودک که چطور اتاق خودش را جمع کند، می‌توانید از فلش‌کارت‌ها یا پوسترهای تصویری استفاده کنید.
بیان انتظارات
از دیگر روش‌های فرزندپروری کودکان بیش فعال باید به بیان خواسته و انتظارات اشاره کرد. کودکانی که دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی هستند در برخورد با هر محیط یا وسیله‌ای نیاز به توضیح دارند. برای مثال اگر به یک مهمانی دعوت هستید، پیش از رفتن به آنجا به طور دقیق به کودک خود توضیح دهید که چه رفتار و کارهایی برای مهمانی پیش رو مناسب هستند.
داشتن انتظارات معقول
کودکان دارای کم توجهی بیش فعالی رفتارهای خاصی را از خودشان بروز می‌دهد. برای مثال هنگام انجام تکالیف مدرسه به شدت تکان می‌خورند یا جابه‌جا می‌شوند و یا در مواقع بازی و ... صدای زیادی از خودشان تولید می‌کنند. سبک فرزندپروری کودکان بیش فعال بر تطبیق انتظارات والدین به انتظارات معقول تاکید دارد.
بهتر است والدین نشانه‌های بی‌خطر کودکان ADHD را نادیده بگیرند و خود را برای مواجهه با این رفتارهای خاص آماده کنند. بیش از اندازه تذکر دادن به کودک برای ترک یک عادت یا رفتار می‌تواند سطح اضطراب او را به شدت بالا ببرد.
دقت در عبارات
کودکان بیش فعال قادر به تشخیص درست و غلط کارها یا افعالی که آن‌ها را منع می‌کند نیستند. بنابراین به عنوان والد تلاش کنید که از عبارات درست، روشن و آموزشی استفاده کنید.
برای مثال اگر می‌خواهید به کودک بیش فعال خود بگویید به وسایل شکستنی داخل ویترین دست نزند، به جای اینکه به او بگویید دست به چیزی نزن، بگویید که دست به سینه مقابل ویترین بایست.
در خواست فقط یک کار در یک زمان واحد
در سبک فرزندپروری کودکان بیش فعال تاکید می‌شود که در یک زمان واحد فقط یک کار و فعالیت را از او طلب کنید. درخواست چند کار در یک زمان از کودک ADHD او را به شدت گیج و خسته می‌کند.
همچنین تلاش کنید دستورالعمل‌ها را کاملا روشن و شمرده به او بگویید. بهتر است بعد از اتمام کار از او بخواهید که یکبار فعالیتش را توضیح دهد.
حق انتخاب
به فرزندتان حق انتخاب بدهید. اگر قرار است یک اسباب‌بازی جدید بخرد و یا برای رفتن به مهمانی لباس انتخاب کند، دو انتخاب در مقابل او قرار دهید و از او بخواهید یکی را انتخاب کنید. به این صورت کودک شما تصمیم خودش را اعمال می‌کند و از دعوا و درگیری میان شما و او جلوگیری می‌شود.
مراجعه به متخصص
کمک گرفتن و مراجعه به یک متخصص کودک و نوجوان یکی از قدم‌های مهم در فرزندپروری کودکان بیش فعال است. متخصص روان درمانی کودک به خوبی قادر است چالش‌های میان شما و کودکتان را شناسایی کرده و برای کاهش علائم ADHD راهنمایی‌های تخصصی و مفیدی را به شما ارائه دهد.
تعریف کردن از کودک
تعریف کردن از کودک یکی دیگر از مهارت‌های فرزندپروری کودکان بیش فعال است. باید این را به خاطر داشته باشیدکه فارغ از نتیجه، تلاش کودک خود را برای انجام دادن و درست انجام دادن کارها ستایش کنید.
نسبت تعریف به انتقاد در تربیت فرزند 6 به 1 است. یعنی اگر یک بار کودک خود را درباره انجام کاری مورد انتقاد قرار می‌دهید، باید پیش‌تر 6 بار از او تعریف کرده باشید.
خواب در کودکان ADHD
خواب در کودکان بیش فعال مسئله مهمی است که از سوی والدین بیان می‌شوند. بسیاری از افراد این سوال را مطرح می‌کنند که کودکان بیش فعالی در خواب چگونه هستند و ساعت خواب و بیداری آن‌ها چطور است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که کودکان بیش فعال خواب نامنظمی دارند و والدین آن‌ها عموما از بیدار شدن این کودکان پیش از ساعت 6 صبح شکایت می‌کنند.
بی‌خوابی و کم خوابی در کودکان بیش‌فعال بسیار شایع است و می‌تواند حالات خستگی یا افسردگی زیادی را برای والدین به وجود آورد.
درمان بیش فعالی کودکان
درمان بیش فعالی کودکان نیاز به مراجعه به درمانگر متخصص دارد. برای این کار بهتر است به کلینیک‌ها و مراکز معتبر روانشناسی و مشاوره مراجعه کنید و با تحقیق درباره تخصص و مهارت و تجربه درمانگران دست به انتخاب بزنید.
اختلال کم توجهی بیش فعالی به طور مستقیم با مشکل در ترشح مواد خاصی در مغز همراه است که درمان آن به وسیله دارو ممکن می‌شود. دارو درمانی کاری است که تنها به تشخیص درمانگر متخصص در حوزه سلامت روان و تجویز روانپزشک انجام می‌گیرد.
بنابراین به هیچ عنوان به صورت خودسرانه اقدام به مصرف دارو برای کودکان خود با اختلال کم توجهی بیش فعالی نکنید.
بهترین مرکز درمان بیش فعالی
والدین هر کاری انجام می‌دهند تا فرزندان خود را به سمت زندگی طبیعی و راحت هدایت کنند. این اتفاق درباره والدین کودکان ADHD هم می‌افتد و آن‌ها از هیچ فعالیت برای بهتر شدن فرزندان خود دریغ نمی‌کنند.
بهترین مرکز برای درمان بیش فعالی در کودکان، مرکزی است که سابقه فعالیت حرفه‌ای و همچنین درمانگران متخصص داشته باشد. برای یافتن چنین مرکزی بهتر است به جست‌وجوی اینترنتی یا پرسش از افرادی که تجربه مراجعه به درمانگر را دارند استفاده کنید.
کلینیک روانشناسی و مشاوره افق سلامت با دارا بودن بهترین کادر از درمانگران در حوزه‌ای مختلف مشاوره و روان درمانی کودک و نوجوان و همچنین روانپزشکی آماده ارائه خدمات به شماست.
همین حالا می‌توانید با ورود به سایت رسمی کلینیک افق سلامت رزومه کاری و تحصیلی درمانگران را بررسی کرده و متناسب با نیاز خود دست به انتخاب بزنید.
سخن آخر
بیش فعالی نوعی اختلال است که به دلایل گوناگون در برخی کودکان بروز می‌کند. این اختلال با نقص توجه و تمرکز، فعالیت افراطی و انرژی بسیار بالا در انجام کارها همراه است. با توجه به شرایط و خصوصیاتی که فرد ADHD دارد، فرزندپروری کودکان بیش فعال هم اصول خاصی به همراه دارد.
توجه به این اصول در کنار کمک گرفتن از یک مشاور متخصص می‌تواند شما را در این مسیر حمایت و هدایت کند. درمانگران ما در مرکز افق سلامت قدم‌به‌قدم شما را در مسیر فرزندپروری کودکان بیش فعال همراهی می‌کنند.
لینک کوتاه:
