نکات مهم برای انتخاب بهترین روانشناس
در این مقاله می‌خوانید:
- روانشناس کیست؟
- بهترین روانشناس چه کارهایی باید انجام دهد؟
- بهترین روانشناس چه خصوصیاتی دارد؟
- سه ویژگی اساسی برای اثربخش بودن فرایند درمان از نگاه کارل راجرز
- بهترین روانشناسان دارای چه مهارت‌های خرد ضروری هستند؟
- پنج اصل اخلاقی
- سه موضوع حائز اهمیت در اخلاق حرفهای
آيا تا‌به‌حال برایتان اتفاق افتاده است که برای انتخاب بهترین روانشناس سردرگم شده باشید؟
یا نتوانید ویژگی‌های یک روانشناس خوب را تشخیص دهید؟
قطعا برای انتخاب یک درمانگر حرفهای و روانشناس خوب باید ویژگی‌های خاصی را برای آنها را در نظر بگیرید.
بهترین روانشناسان از اخلاق حرفهای شغل خود آگاهی داشته و به آن پایبند هستند، همچنین ویژگی‌ها خصوصیات و مهارت‌هایی دارند که آنها را از بقیه روانشناسان متمایز می‌کند.
در این مقاله از وبلاگ افق سلامت قصد داریم درباره ویژگی‌های شخصیتی، خصوصیات بهترین روا‌شناس و پایبندی به اخلاق حرفهای در میان روانشناسان صحبت کنیم. اگر دوست دارید درباره این موضوع بیشتر بدانید و با راه هاي تشخيص بهترین روانشناس آشنا شوید، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
روانشناس کیست؟
یک روانشناس برای بهترین بودن در حرفه خودش می‌بایست در ابتدا دید روشنی نسبت به اهداف خود داشته باشد و ویژگی‌های شخصیتی ضروری را برای بهترین بودن در خودش پرورش دهد. برای بررسی ویژگی‌های بهترین روانشناس بهتر است در ابتدا به تعریف واژه روانشناس بپردازیم.
روانشناس متخصص سلامت روان است که به افراد در پیدا‌کردن راه‌های مناسب برای کنارآمدن با چالش‌های سلامت روان کمک می‌کند. روانشناسان فرآیندها و رفتار‌های شناختی، عاطفی و اجتماعی افراد را مطالعه و به درمان آنها کمک می‌کنند. یکی از اهداف اصلی روانشناسان درک افکار، احساسات و رفتار مراجعان است.
بهترین روانشناس چه کارهایی باید انجام دهد؟
بهترین روانشناس باید به نکات مهمی توجه کند که در رابطه با کار و ارتباط او با مراجعانش بسیار اهمیت دارد. این نکات ضروری و مهم را می‌توان در موارد زیر جای داد:
درمان گرفتن
یک روانشناس خوب قبل از ورود به جلسه درمان و شروع فرایند درمان مراجعان خود باید به صورت کامل درمان شده باشد. زیرا اگر مشکلات خود را درمان و حل نكرده یا به خودآگاهی مناسبی درباره خودش نرسیده باشد، در فرآیند درمان مراجعان تاثیر منفی خواهد گذاشت.
کمک گرفتن از سوپروایزر
بهترین روانشناس در اوایل شروع کار خود باید همواره تحت نظارت کار کند و در مورد مراجعان خاص که نیاز به کمک دارد از روان‌درمانگر خود (سوپروایزر) مشورت و كمك بگیرد.
یادگیری احترام
احترام در فرآیند درمان موضوع بسیار مهمی است، در نظر گرفتن ارزشمند بودن انسان‌ها و احترام به مراجعان يكي از مهم‌ترین اصل‌ها است. احترام به این معنی است که باید مراجع را مانند خود دانسته و همانطور که روانشناس خوب برای خودمان ارزش زیادی قائل است، براي مراجع خود نيز قائل باشد، او را نگاه از بالا به پایی به او نداشته باشد.
کسب آگاهی درباره فرسودگی شغلی
در بعضی مواقع همه روانشناسان و مشاوران دچار احساسی به نام فرسودگی شغلی می‌شوند که موجب از‌کارافتادگی می‌شود. روانشناس به سبب کار درمان از لحاظ هیجانی ضعیف شده و این حالت باعث خستگي او می‌شود. فرسودگی شغلی به صورت دوره‌ای اتقاق می‌افتد و ضروری است که روانشناس، پیش از بروز چنین دوره‌ای را قبول کند، تجربه کردن فرسودگی شغلی، یک فاجعه نیست. البته به شرطی که در زمان مناسب به آن توجه شود.
بهترین روانشناس چه خصوصیاتی دارد؟
برای انتخاب بهترین روانشناس بهتر است ویژگی‌های خاصی را درباره آنها در نظر بگیریدو به زبان ساده زمانی می‌توان از یک تراپیست، به‌عنوان بهترین روانشناس نام برد که در کنار مهارت و تخصص، ویژگی‌های زیر را هم داشته باشد:
1- خودآگاهی
بهترین روانشناس باید از ارزش ها، باورها و احساسات خود آگاهی داشته باشد. خودآگاهی روانشناس باعث آگاهی از محدویت‌هایش شده و این اتفاق کمک می‌کند که اختلال در فرآیند درمان ایجاد نشود.
2-صداقت
صداقت به معنای عدم مخفی کردن خود پشت نقاب است. وقتی روانشناس سعی در پنهان‌کاری نداشته باشد، باعث می‌شود تا مراجع راحت‌تر با او ارتباط برقرار کرده و حرفهای خود را به زبان بیاورد. صداقت در رابطه، سبب تسهیل روند درمان می‌شود.
3-عزت نفس بالا
عزت نفس بالا باعث ثبات هیجانی را به دنبال می‌آورد. روانشناسانی که عزت نفس بالا ندارند ممکن است به دنبال نقاط منفی و ضعف مراجعان بگردند تا عزت نفس خود را تقویت کنند.
4-بردباری
بهترین روانشناسان باید از صبر بالایی برخوردار باشند. زیرا کمک به دیگران برای تغییر یک فرایند، پیچیده است و نیاز به تلاش و صبر زیادی دارد. بهترین روانشناس نباید توقع داشته باشد که مشکلات مراجع در زمان کوتاهی حل شده و هردو نتیجه موردنظر را به دست بیاورند.
5-آگاهی فرهنگی
بهترین روانشناس باید از تاثیر فرهنگ بر خود آگاه باشند و به تنوع فرهنگی افراد احترام بگذارد.
6-عدم تحمیل عقاید
يك روانشناس خوب نباید اعتقادات و باورهای خود را به مراجعان تحمیل کند و ضروری است به عقاید مراجعان خود، حتی اگر با او همسو نیستند، احترام بگذارد.
بهترین روانشناس باید بر نظریات روان درمانی که در فرایند درمان به کار می‌گیرد مسلط بوده، سطح علمی خود را متناسب با علم روز دنيا بالا برده و دانش خود را درباره نظریات گوناگون ارتقا دهد. همچنین رویکرد اصلی موردنظر خود را انتخاب کرده باشند و بر همه ابعاد آن تسلط داشته باشد.
7. ايجاد رابطه خوب
برای بهترين روانشناسان ایجاد رابطه‌ی خوب و موثر، یکی از مهم‌ترین موضوعات در فرایند درمان است و روانشناس باید بتواند رابطه خوبی را بین خود و مراجع ایجاد کند تا حس اعتماد بین هر دو‌طرف شکل بگیرد و مراجع بتواند به او اعتماد و از مشکلات اصلی و درونی خود صحبت کند. ارتباط خوب و رابطه حسنه عامل شفابخش است. به این معنی که اگر روانشناس دانش خوبی داشته باشد، اما نتواند با مراجعان خود رابطه موثری را برقرار کند، هرگز نمی تواند عمیقا مسئله را درک و به مراجعان خود کمک کنید.
سه ویژگی اساسی برای اثربخش بودن فرایند درمان از نگاه کارل راجرز
1-همخوانی
بهترين روانشناس برای همخوان بودن با خود دروني‌اش و اینکه یک فرد كامل باشد، باید صداقت داشته باشد. برای اینکه مراجع احساس با ارزش بودن کند، کسی که به عنوان بهترین روانشناس شناخته می‌شود، باید همواره خودش باشد. اگر این اتفاق بیفتد رابطه تقویت شده و موثر خواهد بود. در یک رابطه درمانی موثر بايد به جای اینکه یک روانشناس به نیازهای خودش توجه داشته باشد روی نیازهای مراجعان تمرکز شود. موقعیت درمان محلی است که مراجع در مركز توجه آن قرار می‌گیرد.
2-همدلی
يك روانشناس خوب بايد با مراجع خود همدلی داشته باشد به این معنی که با مراجع همراه شود، بتواند مسائل را از دید او ببیند تا بتواند با او رابطه گرمی داشته باشد. همچنین همدلی روانشناس باعث می‌شود مراجع احساس مهم بودن و در امان‌بودن کرده و تصور نکند که روانشناس در مقابل او قرار دارد و نمی‌تواند احساسات او را درک کند.
3-توجه مثبت نامشروط (بدون قضاوت)
توجه مثبت نامشروط به معنای پذیرش کامل مراجع به صورت غیرداورانه و بدون قضاوت است. درست به همان صورتی که هست با تمام کاستی‌ها و نقاط ضعفش و با تمام خصوصیات مثبت و نقاط قوتش. توجه مثبت نامشروط به معنی موافق بودن با ارزش‌های مراجع یا نسبت دادن ارزش‌های او به خود نیست، بلکه به معنی این است که مراجع همان‌گونه که هست، پذیرفته می‌شود. او به عنوان یک فرد ارزش دارد و به همین دلیل، در مورد رفتارش مورد داوری و قضاوت قرار نمی‌گیرد. درنتیجه مراجع مي‌تواند بدون احساس ترس از مورد انتقاد قرار گرفتن، فرآیندهای درونی خودش را بيرون بريزد.
بهترین روانشناس باید توانایی داشته باشد که بهترین و مناسب‌ترین نوع و روش درمان را با توجه به شرایط و مشکلاتی که مراجع دارد و با توجه به رویکرد موردنظر خودش برای مراجعان انتخاب کند.
بهترین روانشناسان دارای چه مهارت‌های خرد ضروری هستند؟
1-استفاده از پاسخ‌های کوتاه
بهترين روانشناس با آنچه به مراجع می‌گوید مي‌تواند به او کمک کند تا راهي براي سرگرداني خود پيدا كرده، مشکلش را تشخیص دهد و راه‌های حل آن را پیدا کند. یک روانشناس خوب باید به هرچه که مراجع می‌گوید با‌دقت توجه کند و کوچکت‌رین جزئيات بحث را به خاطر بسپارد. بهترين راه براي اينكه به مراجع نشان دهید كه توجه كاملي به او دارید، استفاده از پاسخ‌های کوتاه است. گاهي اوقات پاسخ‌های کوتاه غیرکلامی هستند و تنها به تکان دادن سر ختم می‌شو.د، از پاسخ‌های کوتاه می‌توان به «بله، آهان، بسیارخوب، درسته» اشاره کرد. پاسخ کوتاه همچنین می‌تواند شیوه ظریفی برای رساندن پیام‌های دیگری هم باشد. لحن صدایی که استفاده می شود، همراهی رفتار غیرکلامی، مانند حرکت چشم، حالت‌های صورت و وضعیت بدن، تمامی این عوامل با یکدیگر جمع می‌شوند تا پیامی را به مراجع برسانند. تماس چشمي نیز در برقراری ارتباط با مراجع اهمیت زیادی دارد.
2-انعکاس محتوا
این مهارت، بازگو کردن محتوای گفتار یا انعکاس محتوا است. به این معنا که جزئيات مهم محتوایی را که مراجع ذکر کرده انتخاب و دوباره به گونه‌ای روشن‌تر توسط روانشناس بیان شود. روانشناس به روشی مختصر و دقیق و با عبارات خودش مهم‌ترین نکاتی را که مراجع به او گفته است دوباره به خود او بر‌می‌گرداند. ذکر این نکته مهم است که بازگو کردن محتوای گفتار با تکرار طوطی‌وار یکسان نیست.
3-انعکاس احساس
انعکاس احساسات یکی از مهم‌ترین مهارت‌های خرد برای تبدیل شدن به بهترین روانشناس است. این مهارت با احساسات هیجانی سروکار دارد. روانشناس با‌تجربه به طور مداوم احساسات مراجع خود را تشخیص داده و آنها را در زمان‌های مناسب به خود او بر‌می‌گرداند. باید مراجع را تشویق کرد تا احساساتش را تجربه کند، یعنی غمگین باشد، گریه کند، عصبانی باشد، بترسد و یا سرگردان باشد، این کار به او کمک می‌کند که از هیجاناتش خالی شده و پیشرفت کند.
4-رودررویی(مواجهه)
مهارت مواجهه عبارت است از بالا‌بردن آگاهی مراجع از راه، نشان دادن اطلاعاتی که او به طریقی از آنها چشم‌پوشی کرده یا در شناسایی آنها کوتاهی کرده است.
5. پایبندی به اخلاق حرفهای
برای یک روانشناس خوب رعایت اخلاق حرفهای هم بسیار حائز اهمیت است و همه روانشناسان مي‌بايست به این اصول اخلاقی پایبند باشند.
اخلاق حرفهای عبارت است از مجموعه قوانین اخلاق حرفهای که از ماهیت حرفه یا شغل به دست آمده است. مهم‌ترین وظیفه متخصصان بهداشت روانی بالا بردن سطح سلامت مراجعان است. نظام نامه‌های اخلاقی جهت انسجام این روند و حمایت متخصصان به وجود آمده‌اند. درمانگران در صورت برخورد با دوراهی‌های اخلاقی، برای دریافت راهنمایی می‌توانند به این نظام نامه‌ها مراجعه کنند. اصول اخلاقی چارچوبی را برای حل دوراهی‌ها و جهت‌دهی به تفکر اخلاقی آینده ارائه می‌دهند. پنج اصل اخلاقی، خودمختاری، نیکوکاری، عدالت، عدم آسیب‌رسانی و وفاداری اساس بحث اخلاقی در روانشناسی و مشاوره است. هنگام تصمیم‌گیری‌های اخلاقی و هنگام مواجهه با بحران از اين اصول استفاده مي‌شود.
پنج اصل اخلاقی
- خودمختاری در راستای تبدیل شدن به بهترین روانشناس به استقلال و خودکفایی اشاره دارد.
- نیکوکاری یعنی کمک به پیشرفت یا ارتقای بهداشت روانی افراد.
- عدالت، بنیان تعهد عادلانه در روابط حرفهای است.
- عدم آسیب‌رسانی به این معنی است که درمانگران باید کاری کنند که عملکرد آنان حتی بدون قصد هم خطری برای مراجع نداشته باشد.
- وفاداری به معنای صادقانه پیمان بستن و قبول تعهدات در قبال مراجعان می‌باشد.
سه موضوع حائز اهمیت در اخلاق حرفهای
1-رازداری
رازداری اساس رابطه درمانی کارآمد و تبدیل شدن به بهترین روانشناس است، زیرا مراجع بدون هیچ ترسی راز خود را با روانشناس درمیان می‌گذارد. رازداری وسیله‌ای جهت ایجاد امنیت و حفظ حریم شخصی مراجع است و استقلال و خودمختاری مراجع را مورد حمایت قرار می‌دهد. لازم است در مورد این مسئله، در طول جلسه درمان و رابطه حرفهای با مراجع صحبت شود. برای مثال مراجع بايد بداند رازداري هميشگی نيست و بعضي مواقع ممكن است درمانگر را مجبور به نقض رازاري كنند. ولي مراجع بايد اين اطمينان را داشته باشد كه صحبت‌هاي او به‌جز مواردي كه قانون اجازه می‌دهد و يا ضرورت شغلي ايجاب مي‌كند هرگز فاش نخواهد شد.
2-روابط چندگانه
رابطه چندگانه زمانی ایجاد می‌شود که مراجع و بهترین روانشناس غیر از رابطه درمانی رابطه دیگری داشته باشند. به طور کلی داشتن بیش از یک رابطه با شخصی که ارتباط حرفهای با او داریم در نظام‌نامه اخلاقی روانشناسی روابط چندگانه نامیده می‌شود. هرچند رابطه چندگانه ماهیتا پرخطر است ولی همیشه غیرحرفه‌ای، غیراخلاقی و مضر نیست. برخی از روابط چندگانه به‌وضوح سوءاستفاده جویانه است و به مراجع و رابطه درمانی آسیب جدی وارد می‌سازد. به‌طور کلی نگرش متخصصان سلامت روانی براین است که باید از خطر پیشگیری شود، روابط دارای خطر زیاد نباید شروع شوند حتی اگر در‌مواردی خوب باشد.
3-حقوق مراجعان
اصول اخلاقی برای درمانگران مسئویت های خاصی را ذکر کرده و برای مراجعان حقوقی را در نظر می‌گیرد که با رضایت و آگاهی، اطلاعات ارائه شده را مورد استفاده قرار دهند و همکاری در درمان را قبول نمایند. جهت تضمین حقوق مراجعان، نیاز است که به آنها اطلاعات صحیحی درباره فرآیند و راه‌حل‌های درمان و همچنین، اطلاعاتی راجع‌به صلاحیت روانشناس داده شود.
سخن آخر
تشخیص بهترین روانشناس برای افرادی که قصد مراجعه به روانشناس را دارند موضوع بسیار مهمی است. برای مراجعه به یک روانشناس خوب در کنار تخصص باید موارد متعددی مثل رعایت اخلاق حرفهای و خصوصیات و ویژگی‌های اخلاقی را در نظر گرفت تا بتوان انتخاب و تصمیم‌گیری مناسبی داشت.
برای این کار بهتر است به کلینیک‌های روانشناسی و درمانگران متخصص در این زمینه مراجعه کنید. کلینیک مشاوره و روانشناسی افق سلامت با دارا بودن بهترین کادر از درمانگران مجرب، آماده ارائه خدمات روانشناسی به شماست.
با ورود به سایت رسمی افق سلامت می‌توانید رزومه کاری و تحصیلی درمانگران را بررسی و یکی از آنها را با توجه به نیاز خود انتخاب کنید. درمانگران ما از ابتدا تا انتهای مسیر درمان و سلامتی همراه با شما هستند.
لینک کوتاه:
