فوبیا چگونه زندگی شما را تغییر می‌دهد؟
در این مقاله می‌خوانید:
- فوبیا چیست؟
- علت بیماری فوبیا چیست؟
- علائم فوبیا یا اختلال فوبی
- نشانه‌های جسمی فوبیا
- انواع فوبیا
- تشخیص بیماری فوبیا
- درمان فوبیا
- بهترین مرکز درمان فوبیا
همه ما در زندگی ترس‌هایی را تجربه می‌کنیم. خیلی از مواقع این ترس‌ها کمک می‌کنند که از یک موقعیت آسیب‌زا و مخرب در امان بمانیم و جانمان حفظ شود. در واقع می‌توان گفت که ترس‌هایمان نجات‌دهنده ما در زندگی هستند و می‌توانند ما را حفظ کنند.
اما ترس در بسیاری از مواقع شبیه به یک شمشیر دو لبه عمل می‌کند و به همان اندازه‌ای که نجات‌دهنده است می‌تواند آسیب برساند. ترس‌هایی هم در زندگی وجود دارند که آنقدر شدید و مهم‌تر از آن غیرمنطقی‌اند که زندگی شما را سخت و گاهی غیر ممکن می‌کند!
فوبیا ترسی است که قدرت خارج کردن زندگی شما را از روال طبیعی خود دارد. بنابراین بهتر است هر چه زودتر به فکر درمان باشید.
در این مطلب از وبلاگ افق سلامت می‌خواهیم شما را با تعریف فوبیا و انواع و ویژگی‌های آن آشنا کنیم. اگر دوست دارید درباره این نوع ترس بیشتر بدانید و با علائم و راه‌های درمان آن آشنا شوید، در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
فوبیا چیست؟
پاسخ به سوال فوبیا چیست آنقدر مهم است که هر کسی تلاش کرده کامل‌ترین تعریف را از آن ارائه دهد. فوبیا نوعی اختلال روانشناختی است که به این شکل تعریف شده:« فوبیا نوعی هراس شدید و ترس غیرمنطقی و بیمارگونه است که در برخی افراد دیده می‌شود. فرد در برخورد با فوبیا و موقعیت ترس‌آور دچار اضطراب بسیار شدیدی می‌شود که توانایی کنترل آن را ندارد.» نکته مهم درباره فوبیا این است که فرد از غیرمنطقی بودن ترس خود آگاه است اما نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد.
احساس ترس بیمارگونه ممکن است در برخورد با انواع مکان‌ها، موقعیت‌ها، حیوانات و جانوران، اشیاء و ... به وجود آید.
فوبیا نوعی ترس است که برخلاف اضطراب فراگیر که به یک‌باره ایجاد می‌شود، با قرار گرفتن در مکان و موقعیت ترس‌آور یا برخورد با اشیا و ... بروز می‌کند.
علت بیماری فوبیا چیست؟
فوبیا یا هراس شدید تحت تاثیر عوامل و شرایط گوناگونی اتفاق می‌افتد که علت بروز این اختلال هستند. مهم‌ترین علت فوبیا را می‌توان در موارد زیرجست‌وجو کرد:
عوامل محیطی
در بسیاری از موارد عوامل محیطی تاثیر زیادی در به‌وجود آمدن ترس‌های مرضی دارند. این عوامل محیطی با قرار گرفتن در یک موقعیت خاص یا برخورد خاص اطرافیان به وجود می‌آیند و در بسیاری از موارد فوبیا را به دنبال دارند.
عوامل ژنتیکی
یکی دیگر از مهم‌ترین علت های فوبیا عوامل ژنتیکی است. انتقال ژن‌ها در افرادی که به طور معمول این مشکل را در ژن‌ها دارند باعث بروز فوبیا می‌شوند. برای مثال کودکانی که والدین یا بستگان نزدیک آن‌ها به فوبیا مبتلا هستند، بیش از افراد دیگر به فوبیا مبتلا می‌شوند.
تجارب گذشته
تجربه‌های گوناگونی که هر فرد در طول زندگی خود به دست می‌آورد می‌تواند باعث بروز اختلال فوبیا شود. تجربه‌هایی مانند ماندن در تاریکی (خصوصا درکودکی)، حمله حیوانات، گیر کردن در آسانسور و ... از جمله مواردی هستند که می‌توانند به فوبیا منجر شوند.
مصرف مواد مخدر و الکل
تاثیر مصرف مواد و الکل بر مغز بهگونه‌ای است که هراس را در فرد مقابل ایجاد می‌کند.
بیماری‌های روحی
برخی از بیماری‌های روحی مانند افسردگی باعث نمایان شدن فوبیا در فرد می‌شوند. بنابراین فوبیا در میان افراد مبتلا به افسردگی هم زیاد دیده می‌شود.
علائم فوبیا یا اختلال فوبی
فوبیا نیز مانند بسیاری از مشکلات دیگر علائم و نشانه‌های مخصوص به خود را دارد که با بررسی آن‌ها می‌توان تا حدودی به وجود این اختلال در فرد پی برد.
البته باید این نکته مهم را به یاد داشته باشید که تشخیص دقیق و قطعی هراس برعهده مشاور و روانشناس متخصص است و نمی‌توان به راحتی هر نوع ترس، هراس یا اضطراب را به عنوان فوبیا در نظر گرفت.
با این حال نشانه‌های عمومی فوبیا و هراس را می‌توان به این صورت بیان کرد:
اضطراب شدید، غیرقابل کنترل و نامتناسب با موقعیت
در این شرایط فرد بر خلاف آن که مورد ترآور وجود ندارد، ترس شدیدی را تجربه می‌کند. برای مثال همه افراد ممکن است از پارس کردن یک سگ یا حمله کردن او به سمت خود دچار ترس و وحشت شود. اما فردی که به فوبیا مبتلا نیست بسیار بعید است که از یک سگ آرام در گوشه‌ای خیابان بترسد.
در حالیکه افرادی با اختلال فوبیا با دیدن یک سگ آرام و بسیار دورتر از خو ، دچار هراس شدید می‌شود.
اجتناب از قرارگیری در موقعیت‌های ترس‌آور
افرادی که به اختلال فوبیا مبتلا هستند، کاملا از ترس‌های غیرمنطقی خود آگاه‌اند. به همین دلیل عموم آن‌ها خود را از انجام فعالیت‌ها و قرار گرفتن در موقعیت‌های ترس‌آور دور می‌کنند.
نشانه‌های جسمی فوبیا
فوبیا با علائم جسمی مختلفی هم همراه است که در افراد مبتلا به آن بروز می‌کند. این علائم را می‌توان به شکل زیر بیان کرد:
- تپش قلب بسیار بالا
- خشکی دهان
- تنگی نفس و مشکل در تنفس
- فشار خون بالا
- حالت تهوع
- سرگیجه و سردرد
- تعریق
- احساس سوزن سوزن شدن در بدن
- حس گرگرفتگی یا لرز
انواع فوبیا
اگر درباره فوبیا و انواع آن بخوانید، می‌بینید که انجمن روانشناسی آمریکا بیش از حدود 100 نوع فوبیا را شناسایی است که هر کدام در افراد مختلفی بروز می‌کند و ویژگی‌های مخصوص به خودش را دارد.
در ادامه رایج‌ترین انواع فوبیا را به شما معرفی می‌کنیم که در میان افراد شایع‌تر هستند:
آگوروفوبیا
شاید تابه‌حال نام آگوروفوبیا را نشنیده باشید، اما قطعا عنوان ترس از قرار گرفتن در مکان‌های عمومی را شنیده‌اید.
کسانی که به این فوبیا مبتلا هستند از قرار گرفتن در جمع یا برخورد با افراد مختلف در محیط‌های پرجمعیت هراس دارند. این افراد ترجیح می‌دهند که در خانه بمانند و چندان با محیط بیرون در ارتباط نباشند.
آن‌ها از رفتن به سینما، کنسرت، مکان‌های پرجمعیت و عمومی اجتناب می‌کنند و تنهایی را ترجیح می‌دهند. قرار گرفتن این افراد در مکان‌های عمومی با بروز علائم و نشانه‌های استرس و اضطراب بسیار شدید همراه است که در بسیاری از موارد، از کنترل آن‌ها خارج می‌شود.
فوبیای خاص
فوبیای خاص از دیگر انواع فوبیا است که با قرار گرفتن در مقابل مکان، موقعیت یا اشیاء و حیوانات پدیدار می‌شود. این نوع فوبیا از رایج‌ترین انواع فوبیا در میان افراد است.درواقع می‌توان فوبیای خاص را با این یک جمله تعریف کرد:«ترس شدید از یک عامل».
این نوع فوبیا را می‌توان به این صورت دید:
ترس از ارتفاع (آکروفوبیا)
اجتناب از بالا رفتن از کوه، مکان‌های مرتفع، پل یا ساختمان‌های بلند. آکروفوبیا با تعریق، سرگیجه و احساس از دست رفتن هوشیاری نمایان می‌شود.
ترس از پرواز (آویاتوفوبیا)
این ترس افراد را از سوار شدن به هواپیما و هر وسیله‌ای که در هوا به حرکت در می‌آید باز می‌دارد.
ترس از خون (هموفوبیا)
شاید هر کدام از ما دیدن خون حال بدی پیدا کنیم. اما افرادی که به هموفوبیا مبتلا هستند در برخورد با خونریزی و آسیب‌دیدگی و جراحت دچار اضطراب زیادی شده و هوشیاری خود را از دست می‌دهند. در واقع غش می‌کنند و از حال می‌روند.
عنکبوت هراسی (آراکنوفوبیا)
افرادی که به این اختلال دچار می‌شوند، از عنکبوت و تمامی جانورانی که به عنکبوت شباهت دارند به شدت می‌ترسند.
سگ هراسی(سینوفوبیا)
کسانی که با اختلال سینوفوبیا روبه‌رو هستند، از سگ‌ها و سگ‌سانان به شدت هراس دارند.
مار هراسی (اوفیدیوفوبیا)
ترش شدید و غیر منطقی از مار و هراس بیش از حد روبه‌رو شدن با آن با نام اوفیدیوفوبیا شناخته می‌شود.
هراس از مکان‌های تنگ (کلاستروفوبیا)
اکر در مکان‌های بسته و تنگ دچار هراس شدید می‌شوید و علائم جسمی اضطرابی را تحمل می‌کنید، به احتمال زیاد مبتلا به کلاستروفوبیا هستید.
این نوع فوبیا با قرار گرفتن در مکان‌ها تنگ و بسته به وجود می‌آید. افرادی که این اختلال را دارند، از رفتن داخل اسانسور، فضای ماشین و ... پرهیز می‌کنند.
تنگی نفس، احساس خفگی، تعریق و لرزش از علائم این نوع فوبیا است.
هراس از تاریکی (نیکتوفوبیا)
نیکتوفوبیا از انواع فوبیا به شمار می‌رود که به هراس از تاریکی تاریکی گفته می‌شود. در این فوبیا فرد از قرار گرفتن در تاریکی، تنها ماندن در شب و ... احساس ترس شدیدی می‌کند. این نوع فوبیا در میان کودکان و نوجوانان رایج‌تر است و گاهی تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند.
هراس از دندانپزشکی (دنتوفوبیا)
نوع دیگری از فوبیا، با نام دنتوفوبیا یا هراس از دندانپزشکی شناخته می‌شود. افرادی با این فوبیا از رفتن به دندانپزشکی اجتناب می‌کنند و با قرار گرفتن در محیط آن دچار ترس و اضطراب می‌شوند.
اختلال اضطراب اجتماعی (هراس اجتماعی)
نوع دیگری از فوبیا وجود دارد که با نام اختلال هراس اجتماعی شناخته می‌شود. افرادی با این اختلال همیشه از مورد تمسخر قرار گرفتن از سوی دیگران هراسناک می‌شوند. آن‌ها از رفتن به مکان‌های ناآشنا و هم‌صحبت شدن با افراد غریبه هراس دارند و از سخنرانی کردن در جمع به شدت نگران می‌شوند.
تشخیص بیماری فوبیا
همانطور که اشاره کردیم، فوبیا با علائم خاصی شناخته می‌شود می‌شود که می‌توان با مشاهده آن‌ها تا حدودی به وجود فوبیا پی برد. اما تشخیص این بیماری و اختلال برعهده روان درمانگر متخصص است. در این راستا درمانگر از روی برخی رفتارهای فرد می‌تواند فوبیا را در او تشخیص دهد.
در تشخیص فوبیا سه عامل مهم در نظر گرفته می‌شود:
محدود شدن زندگی
اصول تا زمانی که تغییری در زندگی فرد رخ ندهد و فعالیت‌های او مختل نشود، به دنبال درمان نمی‌رود. یکی از راه‌های تشخیص فوبیا این است که عامل یا عواملی دیده شوند که روال طبیعی زندگی را محدود کنند.
صحبت درباره اضطراب‌های آینده
افرادی که به فوبیا مبتلا هستند، تمایل دارند درباره اضطراب‌ها و اتفاق ترس‌آوری که در آینده ممکن است تجربه کنند، حرف بزنند.
اجتناب کردن
تلاش برای روبه‌رو نشدن با موقعیت، مکان یا عامل ترس‌آور در واقع همان اجتناب است که فرد تمایل دارد آن را تکرار کند.
درمان فوبیا
درمان فوبیا اهمیت زیادی دارد و فرد باید در پی قرار گرفتن در این شرایط، هر چه زودتر به متخصص مراجعه کند. خبر خوب این است که فوبیا قابلیت درمان دارد و حتی اگر نتوان علائم آن را برای همیشه پایان داد، می‌توان به مقدار زیادی آن را کنترل کرده و نشانه‌هایش را کاهش داد.
درمان فوبیا با توجه به شرایط فرد و شدت هراس او به شیوه‌های مختلفی انجام می‌گیرد.
روان درمانی
یکی از موثرترین راه‌های درمان فوبیا روان درمانی است که با مراجعه یک روانشناس یا مشاور متخصص و حرفه‌ای انجام می‌گیرد. روان درمانی به دنبال ریشه مشکل و علت آن می‌گردد و با پیدا کردن آن درمان را شروع می‌کند.
مهم‌ترین نکته درباره روان درمانی این است که باید در انجام مداومت و صبوری داشت. بنابراین سعی کنید جلسات روان درمانی را به شکل منظم و با پیگیری درستی برگزار کنید و تا رسیدن به نتیجه صبور باشید.
دارو درمانی
در موارد هراس و فوبیای بسیار شدید، درمانگر مصرف دارو و انجام دارو درمانی را هم در کنار روان درمانی پیشنهاد می‌کند. تجویز دارو و میزان مصرف آن را روانپزشک تعیین می‌کند. بنابراین به هیچ عنوان به صورت خودسرانه اقدام به مصرف دارو، تعیین دوز مصرفی یا قطع آن نکنید.
بهترین مرکز درمان فوبیا
فوبیا اختلالی است که می‌تواند روند طبیعی زندگی شما را مختل کند و در انجام بسیاری از کارها شما را با مشکل روبه‌رو کند. بنابراین اقدام به تشخیص و درمان آن بسیار اهمیت دارد.
برای یافتن بهترین مرکز درمان بیماری فوبیا بهتر است از روش جست‌وجوی اینترنتی و یا پرسش از افراد باتجربه در این زمینه استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید که تنها کلینیک‌ها و درمانگرانی را انتخاب کنید که امکان بررسی سوابق و رزومه آن‌ها وجود دارد.
کلینیک مشاوره و روانشناسی افق سلامت با دارا بودن مجرب‌ترین روان درمانگران در زمینه‌های گوناگون آماده ارائه خدمات به شماست.
برای آشنایی با حوزه‌های تخصصی درمانگران مرکز افق سلامت و دریافت رزومه آن‌ها می‌توانید نسبت به رزرو وقت مشاوره اقدام کنید.
جهت رزرو وقت می‌توانید با شماره‌های زیر تماس بگیرید:
02126159483
02144025086
سخن آخر
فوبیا یکی از مهم‌ترین اختلالات روانشناخی است که با ترس شدید، غیر قابل کنترل و غیرمنطقی همراه است. این بیماری می‌تواند زندگی افراد را دشوار و آن‌ها را با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌کند.
درمان فوبیا بسیار اهمیت دارد و برای این کار باید به یک روانشناس حاذق مراجعه کنید. درمانگران ما در مرکز افق سلامت از ابتدا تا انتهای مسیر درمان همراه با شما هستند.
لینک کوتاه:
