آیا عوامل تحریک کننده افسردگی را می‌شناسید؟
شاید بتوان گفت که اختلال افسردگی امضای دنیای مدرن امروز است! امروزه اکثر افرادی که می‌بینیم و با آن‌ها در ارتباطیم به نوعی با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند و به آن مبتلا هستند.
افسردگی می‌تواند از عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی، تجربیات و ... حاصل شود. اما عواملی هم وجود دارند که به عنوان عوامل تحریک کننده افسردگی شناخته می‌شوند. به همین دلیل است که باید از این عوامل آگاه و نسبت به آن‌ها هوشیار باشیم. چراکه گاهی بدون اینکه حتی خودمان بدانیم، به خاطر وجود ناخواسته این عوامل به افسردگی مبتلا می‌شویم.
در این مطلب از وبلاگ افق سلامت قصد داریم شما را با معنای افسردگی و عوامل تحریک کننده افسردگی آشنا کنیم. اگر شما هم دوست دارید با این عوامل آشنا شوید و درباره آن بیشتر بدانید، در ادامه این مطلب همراه با ما باشید.
تعریف افسردگی
شاید از آدم‌های زیادی بشنوید که به شوخی یا جدی ادعا می‌کنند که دچار افسردگی شده‌اند. اما آیا تعریف دقیق افسردگی را می‌شناسید؟
افسردگی یک نوع حالت خلقی است که با بی‌حوصلگی، بیانگیزگی و ناامیدی بروز می‌کند. فردی که به اختلال افسردگی مبتلا می‌شود، معمولا با احساس پوچی و عدم علاقه به انجام فعالیت‌ها، حتی فعالیت‌های روزانه‌ای که قبلا از آن‌ها لذت می‌برد، مواجه می‌شود. احساس بی‌ارزشی، شرمساری، غم و ناراحتی، بی‌قراری و افکار خودکشی هم احساساتی هستند که با افسردگی به وجود می‌آیند.
بنابراین نمی‌توان هر نوع احساس غم و ناراحتی، درماندگی یا بی‌حوصلگی را به عنوان اختلال افسردگی در نظر گرفت. افسردگی با علائم و نشانه‌های خاص همراه است که می‌تواند افراد را مشکل روبه‌رو کرده و زندگی و عملکرد طبیعی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم افسردگی
علائم افسردگی در همه افراد به صورت یکسانی بروز نمی‌کنند، اما نشانه‌های مشترکی هم وجود دارد که این اختلال را اغلب همراه با علائم خاصی نمایان می‌کند. مهم‌ترین علائم افسردگی که در بیشتر افراد مبتلا به این اختلال دیده می‌شوند، موارد زیر هستند:
عدم علاقه به فعالیت
بیماری افسردگی با عدم علاقه به انجام کار و فعالیت بروز می‌کند. کسی که به افسردگی مبتلاست، هیچ علاقه و تمایلی به انجام فعالیت، تفریح، بیرون رفتن و ... ندارد و ترجیح می‌دهد مدت زمان طولانی را تنها یا در خانه بماند.
تغییر اشتها
از دیگر علائم افسردگی باید به تغییر اشتهای محسوس اشاره کرد. در برخی از افراد افسردگی با پرخوری و اشتهای زیاد و در نتیجه افزایش وزن همراه است. در مواردی هم این حالت خودش را با کاهش اشتها نشان می‌دهد و کم شدن ناگهانی وزن را به دنبال دارد.
مشکل خواب
مشکل خواب یک نشانه ی افسردگی است که بیشتر افراد مبتلا به این اختلال با آن روبه‌رو می‌شوند. این حالت با سخت به خواب رفتن یا به زحمت از خواب برخاستن بروز می‌کند.
عدم توجه و تمرکز
اختلال در تمرکز هم نشانه دیگری است که افسردگی آن را به همراه می‌آورد. فرد در این حالت قدرت تمرکز و تصمیم‌گیری برای انجام کارها را از دست می‌دهد و احساس می‌کند که به تنهایی قادر به انجام کارها نیست.
درماندگی و ناامیدی
افسردگی و ناامیدی دو مفهومی هستند که همیشه همراه با یکدیگر می‌آیند. در واقع افرادی که به افسردگی مبتلا می‌شوند، حالات ناامیدی و درماندگی را بیش از دیگران احساس می‌کنند و این احساس همواره با آن‌ها همراه است.
دردهای جسمی بدون منشاء
گاهی اوقات در حالات افسردگی شدید دردهای جسمی بدون منشاء بروز می‌کنند. درهایی مانند سردرد، معده درد، درد مفاصل و بدن و ... از جمله این مشکلات جسمی است.
خشم و آشفتگی
احساساتی مانند خشم و آشفتگی و تحریک‌پذیری نیز همراه با افسردگی نمایان می‌شوند و فرد بیمار را نسبت به هر چیزی بسیار عصبی، خشمگین و ناراحت می‌کنند.
(برای آشنایی بیشتر با علائم افسردگی، روی عکس زیر کلیک کنید.)
انواع افسردگی
پیش از آنکه درباره عوامل تحریک کننده افسردگی صحبت کنیم، بهتر است انواع آن را بشناسیم:
افسردگی ماژور
افسردگی ماژور نوعی از افسردگی به شمار می‌رود که شایع‌ترین نوع افسردگی در افراد است و به میزان زیادی شیوع دارد. ای نوع افسردگی در زندگی فرد تکرار می‌شوند و در دوره‌های مختلفی او را گرفتار می‌کند. موثرترین راه درمان افسردگی ماژور، دارو درمانی به تشخصی روانپزشک و یا مشاوره و گفت‌وگو است.
مهم‌ترین نشانه های افسردگی ماژور موارد زیر هستند:
- کمبود شدید انرژی
- احساس غم و اندوه
- اختلال در تمرکز
- احساس گناه
- افکار خودکشی و اقدام به خودکشی
- تغییر در خواب و اشتها
افسردگی پس از زایمان
افسردگی زایمان هم نوع دیگری از افسردگی است که هم در زنان و هم در مردان بروز می‌کند. برخی از خانم‌هایی که تجربه زایمان دارند، تا مدت‌ها حالات خلقی افسردگی را تجربه می‌کنند. این حالت در مردانی که همسر باردار یا تازه زایمان کرده هم دارند رخ می‌دهد. به هر صورت افسردگی پس از زایمان می‌تواند تا مدت‌ها باقی بماند و عملکردهای فرد را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع افسردگی در همان یک سال ابتدایی پس از والد شدن اتفاق می‌افتد و نیاز به مشاوره و روان درمانی فوری و حرفه‌ای دارد.
در افسردگی پس از زایمان هم نشانه‌های مخصوصی بروز می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس خستگی زیاد و فقدان انرژی
- غم و اضطراب
- ترس از آسیب رساندن به کودک
- افکار خودکشی
- ناامیدی و ناتوانی
اختلال افسردگی فصلی
افسردگی فصلی هم به عنوان یکی از انواع افسردگی شناخته می‌شود که با ورود به فصول خاصی از سال (اغلب پاییز و زمستان) بروز می‌کند.
علت این نوع افسردگی کمبود نور و آفتاب در فصل زمستان است و همراه با حالات خستگی، فقدان انرژی، خلق پایین و ... نمایان می‌شود. افسردگی فصلی تابستان و بهار هم در برخی افراد بروز می‌کند اما تقریبا نادر است.
اختلال ملال پیش از قاعدگی
این نوع از افسردگی زنان را در نیمه دوم قاعدگی آن‌ها درگیر می‌کند. عده کمی به ملال پیش از قاعدگی مبتلا می‌شوند اما علائم بسیار شدیدتری را نسبت به سندروم پیش از قاعدگی تجربه می‌کنند. این نوع از افسردگی با علائمی مانند استرس و اضطراب زیاد، نوسانات خلقی، احساس ناتوانی و ... همراه است. همچنین شدت افسردگی و ملال پیش از قاعدگی به حدی است که ارتباطات و توانایی عملکردهای فردی شخص را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
عوامل تشدید کننده افسردگی
برخی از عوامل می‌توانند علائم افسردگی را تشدید کنند. شناخت این عوامل و اتفاقات کمک بسیار بزرگی به تشخیص حالات روحی و سطح افسردگی می‌کند و برای درمان اختلال کاربردی است.
از جمله عوامل تحریک کننده افسردگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رژیم غذایی
یکی از مهم‌ترین عواملی که افسردگی را تحریک می‌کند و به پیشرفت حالات آن سرعت می‌بخشد، رژیم و عادات غذایی است. کمبود انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی در خوراکی‌های معدنی می‌تواند باعث افزایش و سرعت پیشرفت افسردگی شود. همچنین غذاها و خوراکی‌هایی که حاوی قند زیادی هستند، با افسردگی رابطه مستقیم دارند و از عوامل تحریک کننده افسردگی شناخته می‌شوند. بهتر است برای جلوگیری از تحریک افسردگی از مصرف غذاهایی با اسیدهای چرب، ماکارونی و نان سفید و انواع شیرینی‌ها خودداری کنید.
استرس
استرس‌ها و اضطراب‌هایی که در طول زندگی آن‌ها تجربه می‌کنیم، می‌توانند از عوامل تحریک کننده افسردگی به شمار روند. وجود موقعیت‌های استرس‌زای متعدد در زندگی، پیشرفت و بروز افسردگی را هم بیشتر می‌کنند.
مدیتیشن، یوگا و تمرین‌های ذهن‌آگاهی به خوبی می‌توانند با استرس‌ها و ابتلا به افسردگی احتمالی جلوگیری کنند.
عادت‌های خواب
اختلال در خواب نیز یکی از مهم‌ترین عوامل تحریک کننده افسردگی به شمار می‌رود که در بروز حالات و علائم افسردگی نقش دارد. بی‌خوابی یک نشانه شایع در افراد مبتلا به افسردگی است که به طور مستقیم روی خلقیات روحی فرد تاثیرگذار است.
با اصلاح عادات و الگوی خواب مانند تنظیم ساعت دقیق برای خواب یا بیداری، خاموش کردن صفحه نمایش موبایل، تبلت و ... پیش از خواب، برای کاهش اثر نور آبی و ... می‌توانید این عوامل تحریک کننده افسردگی را هم از بین ببرید.
مصرف الکل
مصرف الکل و افسردگی نیز در یک رابطه نزدیک وتنگاتنگ ب یکدیگر دارند. مصرف انواع نوشیدنی‌های الکلی هم از عوامل تحریک کننده افسردگی به شمار می‌رود که حالات خلقی ناشی از افسردگی را تشدید می‌کند.
بنابراین بهتر است اگر به افسردگی مبتلا هستید یا زمینه ابتلا به این بیماری را دارید، از مصرف الکل پرهیز کنید.
تغییرات هورمونی
از دیگر عوامل تحریک کننده افسردگی باید به تغییرات هورمونی در بدن اشاره کرد. این تغییرات در بدن زن و مرد اتفاق می‌افتند اما میزان آن‌ها در بدن زنان بیشتر از مردان است. مواردی مانند حاملگی، پریود و یا یائسگی مواردی هستند که می‌توانند بروز افسردگی را بیشتر کنند.
افسردگی زمان پریودی یا افسردگی یائسگی در این دسته جای می‌گیرند. برای درمان این نوع افسردگی بهتر است به یک روانشناس متخصص مراجعه کنید تا با بررسی شرایط و مقتضیات روحی شما اقدام به درمان افسردگی کند.
عدم فعالیت
ورزش نکردن و عدم فعالیت به عنوان عوامل تحریک کننده افسردگی در نظر گرفته می‌شوند که در ایجاد حالات خلقی فرد تاثیر بسیار زیادی دارند. با انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، پیاده‌روی سبک و ... ترشح اندروفین هم در بدن افزایش می‌یابد و باعث بهبود روحیه شما می‌شود.
شرایط آب‌وهوا
همانطور که در معرفی انواع افسردگی اشاره کردیم، افسردگی فصلی نیز از مهم‌ترین انواع افسردگی در افراد است که بیشتر به دلیل عدم وجود نور کافی و عموما در فصل زمستان اتفاق می‌افتد. بنابراین باید گفت که قرار گرفتن در شرایط آب‌وهوایی خاص، مانند مکان‌هایی که طول روز در آن‌ها بسیار کوتاه است، به عنوان عوامل تحریک کننده افسردگی در نظر گرفته می‌شوند.
استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی
یکی دیگر از عوامل تحریک کننده افسردگی استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی است. در بسیاری از موارد شبکه‌های اجتماعی جای کاربرد سرگرمی خود را به عوامل استرس‌زا می‌دهند و استفاده زیاد از آن‌ها می‌تواند موجی از حال بد و افسردگی را برای افراد ایجاد کند. جالب است بدانید که محققان نوعی از افسردگی به نام افسردگی فیسبوک را هم شناسایی کرده‌اند که در اثر استفاده زیاد از این شبکه اجتماعی اتفاق می‌افتد.
درمان افسردگی از چه راهی امکانپذیر است؟
افسردگی اختلالی است که امکان دارد در هر دوره از زندگی و برای هر فردی اتفاق بیفتد. بروز حالات افسردگی تحت تاثیر عوامل خاصی صورت می‌گیرد و وجود عوامل دیگری نیز در تشدید آن موثرند. به همین دلیل بهتر است در برخورد با علائم افسردگی در هر سطحی، به سراغ درمان آن بروید.
برای درمان افسردگی بهتر است در ابتدا به یک روان درمانگر متخصص مراجعه کنید و از مسیر درست و اصولی برای درمان استفاده کنید.
روان درمانی و مشاوره و گفت‌وگو بهترین راه درمان افسردگی و کاهش علائم آن است. روانشناس با بررسی شرایط روحی و از طریق گفت‌وگو و مشاوره به ریشه‌یابی علت افسردگی می‌پردازد.
در برخی موارد روانشناس تشخیص می‌دهد که در کنار مشاوره و جلسات روان درمانی به دارو درمانی هم نیاز است و در این صورت با ارجاع شما به یکی از همکاران روانپزشکی، تجویز دارو را به او می‌سپارند.
فراموش نکنید که تجویز داروهای روان درمانی فقط با دستور روانپزشک اتفاق می‌افتد. بنابراین به هیچ عنوان در مصرف یا قطع ناگهانی مصرف آن‌ها به صورت خودسرانه اقدام نکنید.
درمان افسردگی می‌تواند به خوبی عوامل تحریک کننده افسردگی را از بین برده یا آن‌ها را کنترل کند. بنابراین بهتر است روش‌های درمانی اصولی را جایگزین خود درمانی کنید.
سخن آخر
شناخت و آگاهی از عوامل تحریک کننده افسردگی به خوبی می‌تواند جلوی پیشرفت این اختلال را بگیرد. بنابراین اگر احساس افسردگی یا افسرده خویی دارید، بهتر است از عوامل تحریک کننده افسردگی دوری کنید و از روش‌ها مناسب به فکر درمان باشید.
کلینیک روانشناسی و مشاوره افق سلامت با دارا بودن بهترین کادر از درمانگران مجرب، آماده ارائه خدمات به شماست. برای رزرو وقت از مرکز افق سلامت می‌توانید با شماره‌های زیر در شعبه فرماینه و صادقیه تماس بگیرید و از انواع خدمات روان درمانی بهره‌مند شوید:
- 02126159483
- 02144025086
لینک کوتاه:
