اختلالات حافظه چگونه بروز می‌کنند؟
سرفصل‌های این مقاله
- اختلال حافظه چیست؟
- انواع اختلالات حافظه
- مهم‌ترین علت اختلالات حافظه
- درمان ضعف حافظه
- بهترین مرکز درمان اختلالات حافظه
حافظه هر انسانی یکی از شگفت‌آورترین چیزهایی است که درون او وجود دارد و هنوز راز و رمزهای زیادی درباره آن وجود دارد. برای همه ما پیش آمده که به درستی به خاطر نیاوریم یک وسیله را کجا گذاشته‌ایم یا اسم یک شخص را یادمان نیاید.
هر چقدر هم که سن‌مان بالاتر می‌رود این حالت‌ها تشدید می‌شود و به خاطر نیاوردن‌هایمان بیشتر. اختلالات حافظه می‌تواند آسیب‌های زیادی را برای افراد و خصوصا سالمندان به وجود آورد. این اختلالات به دلایل گوناگون و شکل‌های مختلفی بروز می‌کنند و در هر فردی با دیگری متفاوت است.
این اختلالات در گاهی در حوزه یادآوری، گاهی یادگیری، گاهی استدلال و ... رخ می‌دهند و می‌توانند کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند.
در این مطلب از وبلاگ افق سلامت قصد داریم درباره اختلالات حافظه و علت ضعف حافظه صحبت کنیم. اگر دوست دارید این اختلالات را بیشتر بشناسید، با مفهوم آلزایمر و ضعف حافظه و همچنین روش‌های درمان آن اشنا شوید، در ادامه این مطلب با افق سلامت همراه باشید:
اختلال حافظه چیست؟
بیشتر ما زمانی که نام اختلال حافظه یا مشکل در حافظه را می‌شنویم به یاد فراموشی و آلزایمر می‌افتیم. در واقع می‌توان گفت که عده زیادی از آدم‌ها این اشتباه را انجام می‌دهند. در حالیکه اختلالات حافظه فقط به آلزایمز و فراموشی محدود نمی‌شوند و انواع مختلفی دارند.
اما بهتر است پیش از آنکه درباره علائم اختلالات حافظه بپردازیم، تعریف اختلال حافظه را بدانیم.
به طور کلی به هر نوع اتفاق، حالت یا کاری که زندگی نرمال فرد را از سطح تعادل خارج کند و او را با مشکلاتی در زندگی فردی یا ارتباطات اجتماعی روبه‌رو کند به عنوان اختلال شناخته می‌شود. بنابراین هر نوع تغییری در حافظه که زندگی افراد را از حالت نرمال و طبیعی آن خارج کند، به عنوان اختلالات حافظه شناخته می‌شود.
پس می‌توان گفت اختلال حافظه مشکلی است که در بخش حافظه انسان به وجود می‌آید و برخی از فعالیت‌ها مغز را از کارکرد طبیعی خود خارج می‌کند.
انواع اختلالات حافظه
اختلال حافظه انواع مختلفی دارد و به اشکال گوناگونی بروز می‌کند. آگاهی از انواع اختلالات حافظه به خوبی کمک می‌کند که مشکلات موجود را زودتر و به موقع تشخیص داده و برای درمان آن اقدام کنید:
آلزایمر
می‌توان گفت مشهورترین نوع اختلال حافظه آلزایمر یا فراموشی است. این اختلال شایع خیلی از افراد را به خودش درگیر کرده است و علائم و نشانه‌های آن در میان سالمندان بیشتر دیده می‌شود.
آلزایمر به عنوان یک بیماری مغزی شناخته می‌شود که در میان سالمندان رایج‌تر است اما در برخی افراد با سنین کمتر حدودا 40 سال هم دیده می‌شود.
شایع‌ترین عامل زوال عقل که به عنوان یک بیماری پیش‌رونده شناخته می‌شود، آلزایمز است. این نوع از اختلالات حافظه در اثر بالا رفتن و کهولت سن اتفاق می‌افتد. اما عوامل دیگری مانند وراثت، آسیب مغزی، دیابت، فشار خون و یا نوع تغذیه نامناسب می‌تواند احتمال ابتلا به آلزایمر را بالا ببرد.
زوال عقل یا آلزایمر به شکل زیر بروز می‌کند:
- از دست دادن حافظه
- حالات بی‌قراری
- از دست دادن احساسات
- عدم توانایی در برقراری با دیگران
- گیچ بودن
- ناتوانی در استدلال وقایع
آلزایمر با ضعف حافظه کوتاه مدت همراه است و با گذشت زمان نیست بیشتر می‌شود. در این حالت فرد قادر به یادآوری اتفاقات پیرامون خود، یا شناخت آدم‌های اطراف نیست. افرادی که به این نوع از اختالالات حافظه مبتلا می‌شوند، به سختی می‌توانند از پس کارهای خود برایند و بدون نیاز به دیگران فعالیت کنند.
دمانس پیشانی گیجگاهی
از دیگر انواع اختلالات حافظه می‌توان به دمانس پیشانی گیجگاهی اشاره کرد که در آن، بخشی از سلول‌های موجود در دو ناحیه پیشانی و گیجگاه از بین می‌روند. این نوع اختلال حافظه افرادی را در سنین پایین، بین 40 تا 65 سال، را هم دربرمی‌گیرد. این نوع اختلال می‌تواند افرادی در رنج سنی نوجوان را هم به خود درگیر کند.
زمانی که لوب پیشانی مغز تخریب می‌شود، بخش‌های مختلفی از رفتارهای فرد را در طول زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد که مواجهه با بسیاری از آن‌ها ترسناک است. مانند:
- تغییرات بسیار شدید رفتاری و شخصیتی
- به زبان آوردن حرف‌ها و جملات ناشایست و خارج از عرف
- مشکل در آغاز و انجام کارها
- رفتارهای خشونت آمیز
- تغییر در رفتارهای جنسی
- حواس‌پرتی بی‌توجهی
- پارکینسون
- تشنج
- گرفتگی ماهیچه‌ها و ... .
دمانس لویی بادی
دمانس لویی بادی نیز از دیگر انواع اختلالات حافظه است که به عنوان یک اختلال پیش‌رونده ظاهر می‌شود و بخش مهمی از بافت‌های مغز را از بین می‌برد. در این نوع از اختلال حافظه بافت مغز شروع به تولید نوعی پروتئین غیر طبیعی می‌کند که به لویی بادی مشهور است. این بیماری عموما در دهه 60 یا 70 زندگی خودش را نشان می‌دهد.
مهم‌ترین بخش‌های حافظه که دمانس لویی بادی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد عبارتند از:
- عدم توانایی فکر کردن
- کمبود توانایی در استدلال
- کاهش توانایی در پردازش اطلاعات
مهم‌ترین نشانه‌هایی که دمانس لویی بادی خودش را با آن نشان می‌دهد موارد زیر هستند:
- توهمات دیداری و شنیداری که با جزییات هستند و فرد با آن‌ها مشکلی ندارد
- حالت‌های گیجی، منگ شدن، غش کردن یا زمین خوردن
- افسردگی
- ایجاد تغییر در سطح توجه که گاهی ماه‌ها طول می‌کشد. مثل خیره ماندن به یک نقطه، خواب‌آلودگی، هذیان و ...
- اختلال در خواب
اختلال شناختی میانه
اختلال شناختی میانه یکی دیگر از انواع اختلالات حافظه است که میان شرایط عادی و حافظه نرمال و زوال عقل قرار دارد.
افرادی که به این نوع اختلال مبتلا می‌شوند، در حافظه، تفکر، کاربرد زبان و همچنین قضاوت مشکل دارند. افرادی که به اختلال شناختی میانه دچار هستند بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به آلزایمر هستند.
کم‌کاری تیروئید، کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت و عامل سن از مهم‌ترین عوامل بروز این نوع ضعف حافظه است.
دمانس عروقی
شایع‌ترین نوع اختلال حافظه بعد از آلزایمر، دمانس عروقی است. زمانی که جریان خون در مغز کاهش می‌یابد، بافت‌های مغزی تخریب می‌شوند. گاهی این اتفاق به دلیل انسداد رگ‌ها اتفاق می‌افتد و گاهی در اثر ایجاد لخته خون، به طو کامل مسدود می‌شود.
این نوع از اختلالات حافظه ممکن است کم کم و یا به دلیل عمل‌های جراحی سنگین مثل جراحی‌های شکمی، بای پس قلبی و ... اتفاق بیفتد.
مهم‌ترین علت اختلالات حافظه
اختلالات حافظه به دلایل گوناگون و تحت تاثیر برخی عوامل بروز می‌کنند. ممکن است این دلایل در برخی افراد مشترک باشد یا به دلیل وجود چند دلیل اتفاق بیفتد. به طور کلی می‌توان گفت که شایع‌ترین علت اختلالات حافظه موارد زیر هستند:
بی‌خوابی
بی‌خوابی و یا بدخوابی می‌تواند احتمال بروز اختلال حافظه را افزایش دهد. کمبود خواب و یا کارکرد دائمی مغز در طول شب، موجب خستگی یا کاهش عملکرد مغز می‌شود و مشکل حافظه را به دنبال دارد.
سکته مغزی
از دیگر علت ضعف حافظه باید به سکته مغزی اشاره کرد. فردی که به سکته مغزی دچار می‌شود، ممکن است بخشی از مغز او دچار آسیب شود و همین آسیب به اختلال در حافظه منجر شود.
افسردگی و اضطراب
مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب نیز فرد را با کمبود توجه و تمرکز روبه‌رو می‌کنند که در نتیجه به ایجاد اختلال حافظه در فرد منجر می‌شود. در واقع می‌توان که افسردگی و فراموشی تا حد زیادی با یکدیگر ارتباط دارند.
دمانس یا اختلال پیش‌رونده
دمانس به معنای اختلال پیش‌رونده مغزی است که بسیاری از فعالیت‌های روتین فرد را با مشکلات جدی روبه‌رو می‌کند.
دلایل دیگری هم برای ایجاد اختلالات حافظه وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت مانند ایدز یا سل
- کم‌کاری یا پرکاری تیروئید
- ضربه به سر و آسیب‌های مغزی
درمان ضعف حافظه
اگر کمی با دقت نگاه کنید می‌بینید که تمام زندگی حال و گذشته شما و به احتمال زیاد زندگی آینده‌تان وابسته به حافظه شماست. چند دقیقه زندگی خود را بدون داشتن حافظه با وجود یک اختلال در حافظه تصور کنید.
به نظر شما هم اتفاق ترسناکی است نه؟
هرچه مشکل حافظه و اختلالات مرتبط با آن سریعتر تشخیص داده و درمان شود، روند بهبودی آن نیز امیدوارکننده‌تر است. بنابراین بهتر است با مشاهده علائم و نشانه‌های اختلالات حافظه هر چه زودتر به پزشک، روانپزشک و یا روانشناس مراجعه کنید.
درمان ضعف حافظه بسته به نوع اختلال و شدت آن متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان یک درمان ثابت را برای همه اختلالات ارائه است.
از جمله روش‌های درمان اختلال حافظه می‌توان موارد زیر را نام برد:
مراجعه به پزشک و دارو درمانی
بسیاری از اختلالات حافظه با مراجعه به پزشک و تجویز داروی مورد نیاز قابل درمان هستند. برای این کار بهتر است به یک پزشک متخصص با مهارت و تجربه کافی مراجعه کنید. در این میان ممکن است کارهایی از جمله گرفتن نوار مغزی و ... نیز لازم باشد.
همه این آزمایش‌ها می‌توانند در شناسایی ریشه و علت بیماری موثر واقع شوند و در نهایت به درمان سریعتر آن منجر شود. پزشک متخصص با تشخیص نوع اختلال و سنجش شدت آن داروی مورد نیاز برای شما را تجویز می‌کند. یادتان باشد داروها را فقط با تشخیص و تجویز پزشک متخصص مصرف کنید و از مصرف یا قطع مصرف خودسرانه آن‌ها بپرهیزید.
روان درمانی
خیلی از اختلالات حافظه و مشکلات ناشی از آن به طور مستقیم با سلامت روان فرد و آرامش او در ارتباط هستند. بنابراین نیاز به روان درمانی و مشاوره با یک روان درمانگر یا روانپزشک ماهر به شدت احساس می‌شود.
به همین دلیل یکی از بهترین روش‌ها برای درمان ضعف حافظه روان درمانی و مشاوره است. وجود مواردی مانند افسردگی و اضطراب، اختلال اضطراب پس از سانحه و ... می‌توانند روی کارکرد مغز و حافظه اثر سوء بگذارند.
نوروفیدبک
یکی از بهترین روش‌های درمان اختلالات حافظه نوروفیدبک است. نوروفیدبک به عنوان یکی از بهترین، جدیدترین و بدون عوارض‌ترین روش درمانی اختلالات خافظه به شمار می‌رود.
کاری که در نوروفیدبک و نووتراپی انجام می‌گیرد، آموزش مغز به خودش است! در حقیقت مغز با تمرین و تکرار خودش را برای انجام برخی از کارها و اعمال آموزش می‌دهد و پس از مدتی اختلال به شدت کمرنگ می‌شود.
از نوروفیدبک، علاوه بر درمان اختلالات حافظه، برای درمان تمرکز و توجه و اختلالات خواب هم استفاده می‌کنند. (برای آشنایی با نوروفیدبک و کارکردهای آن روی تصویر زیر کلیک کنید.)
بهترین مرکز درمان اختلالات حافظه
درمان و تشخیص اختلال حافظه یکی از مهم‌ترین قدم‌هایی است در مواجهه با نشانه های ضعف حافظه باید بردارید. بنابراین بهتر است بهترین مرکز را برای درمان اختلالات حافظه پیدا کنید و درمان خود یا عزیزانتان را به شکل اصولی دنبال کنید.
برای این کار می‌توانید با کمک جست‌وجوی اینترنتی لیست بهترین مراکز درمان اختلالات حافظه را پیدا کنید. به خاطر داشته باشید که فقط کلینیک و مراکزی را انتخاب کنید که نام و نشانی درست و مشخصی دارند و امکان بررسی سوابق و پیشینه آن‌ها فراهم است.
پرسش از افراد با تجربه نیز می‌تواند کمک بسیاری برای یافتن بهترین مرکز درمان اختلال حافظه باشد.
کلینیک مشاوره و روانشناسی افق سلامت با دارا بودن بهترین درمانگران در زمینه‌های گوناگون آماده ارائه خدمات به شماست. برای استفاده از خدمات روانپزشکی و روانشناسی افق سلامت فقط کافیست وارد سایت رسمی کلینیک شوید و پس از بررسی رزومه کاری و تحصیلی درمانگران مرکز، خدمات مورد نیاز خود را انتخاب کنید.
سخن آخر
تصور زندگی بدون داشتن حافظه ترسناک است و هیچکس را پیدا نمی‌کنید که بدون داشتن هیچ حافظه‌ای، زندگی نرمالی داشته باشد. اختلالات حافظه یکی از مهم‌ترین اختلالاتی هستند که می‌توانند آرامش روحی و روانی فرد را از او بگیرند و زندگی پر چالشی را پیش روی او قرار دهد.
بنابراین بهتر است با کسب شناخت و آگاهی درباره نشانه‌های اختلال حافظه هر چه زودتر جلوی تشدید نشانه‌ها را بگیرید و برای درمان اقدام کنید. درمانگران ما از ابتدا تا انتهای مسیر سلامتی روان را همگام با شما خواهند بود.
لینک کوتاه:
