بهترین راه درمان افسردگی فصلی یا SAD
در این مقاله می‌خوانید:
- تعریف افسردگی
- افسردگی فصلی چیست؟
- چه عواملی در بروز افسردگی فصلی نقش دارند؟
- علت افسردگی فصلی چیست؟
- علائم افسردگی فصلی
- علائم اختلال عاطفی فصلی زمستانه و بهاری
- درمان قطعی افسردگی فصلی
تابه‌حال حس کرده‌اید در فصل خاصی از سال، حال روحی بدی دارید و خلق‌تان پایین‌تر است؟ یا احساس کنید در فصل پاییز و زمستان میزان ناراحتی، بی‌حالی و ... شما بیشتر است؟
همه ما در برخی از روزها شاد و خوشحال هستیم و برخی روزها را با احساسات غم و ناراحتی می‌گذرانیم. یا یک روز اتفاق خوبی که برایمان رخ داده ما را شاد و سرخوش می‌کند و روز دیگر برای اتفاقات تلخ زندگی ناراحت می‌شویم.
این حالات در همه آدم‌ها رخ می‌دهد و وجود احساسات گوناگون در آن‌ها بسیار طبیعی است.
اما برخی از افراد در دنیا هستند که در فصل خاصی از سال حالات افسردگی، خلق پایین و ناراحتی را تجربه می‌کنند و منبع و منشا این حالت را نمی‌دانند. گاهی عدم آگاهی از این حالات ناراحتی روحی، آن‌ها خسته و کلافه می‌کند و به طور مستقیم روی زندگی آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
افسردگی فصلی نامی است که روی این بیماری گذاشته‌اند. بیماری‌ای که خیلی از افراد را درگیر خودش می‌کند و کیفیت زندگی آن‌ها را در فصل‌های خاصی از سال تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در این مطلب از وبلاگ افق سلامت قصد داریم شما را با افسردگی فصلی یا SAD و علائم و نشانه‌های آن آشنا کنیم. اگر دوست دارید بدانید افسردگی فصلی چیست و چه راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد، در ادامه این مطلب همراه ما باشید:
تعریف افسردگی
پیش از آنکه درباره افسردگی فصلی و دلایل و علائم آن صحبت کنیم، بهتر است تعریف دقیق افسردگی را بدانیم و با مفهوم آن اشنا شویم.
افسردگی یک نوع حالت خلقی است که خودش را با بی‌انگیزگی، عدم تمایل به انجام فعالیت‌ها و بی‌علاقگی نشان می‌دهد و بر افکار، رفتارها، احساسات و عملکرد افراد تاثیر می‌گذارد.
فردی که به افسردگی مبتلا می‌شود، به طور پیوسته حالات غم و ناراحتی، احساس پوچی، اضطراب، بی‌قراری و بی‌ارزشی را تجربه می‌کند.
(برای آشنایی با علائم افسردگی، روی تصویر زیر کلیک کنید.)
افسردگی فصلی چیست؟
حالا که با تعریف افسردگی و حالاتی که برای افراد مبتلا به آن ایجاد می‌کند آشنا شدیم، بهتر است به افسردگی فصلی بپردازیم و ببینیم که افسردگی فصلی چیست.
افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی SAD نوعی اختلال خلقی و روحی است که شباهت زیادی به افسردگی اساسی دارد؛ با این تفاوت که افسردگی فصلی در فصول پاییز و زمستان رخ می‌دهد و سالی یک بار برای فرد اتفاق می‌افتد. در این دو فصل به دلیل ساعات کوتاه روز و کمتر بودن نور خورشید، این نوع افسردگی بروز می‌کند و باعث نوسانات خلقی شدیدی می‌شود که ممکن است تا بهار و تابستان ادامه یابد.
افسردگی فصلی در پاییز و زمستان شایع‌تر است و اغلب کسانی که به SAD مبتلا می‌شوند، بیماری آن‌ها در این دو فصل بروز می‌کند. اما در برخی اقلیم‌ها در میان افراد مبتلا به افسردگی فصلی، افسردگی بهار هم دیده می‌شود که گاهی تا فصل تابستان ادامه می‌یابد. در واقع می‌توان افسردگی را به نوع افسردگی فصلی پاییز و زمستان و افسردگی فصلی بهار و تابستان تقسیم کرد.
چه عواملی در بروز افسردگی فصلی نقش دارند؟
شکل‌گیری افسردگی فصلی تحت تاثیر عواملی اتفاق می‌افتد که در یک فرد یکی از عوامل و در فرد دیگر مجموعه‌ای از این عوامل تاثیر دارند. از جمله فاکتورهایی که در بروز افسردگی فصلی در افراد نقش دارد، می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:
سن
سن یکی از عواملی است که احتمال ابتدا به افسردگی عاطفی فصلی را بالاتر می‌برد. این اختلال بیشتر در میان افراد جوان دیده می‌شود و میانسالان کمتر به آن مبتلا می‌شوند.
جنسیت
تحقیقات نشان داده است که زنان بیشتر از مردان به افسردگی های فصلی مبتلا می‌شوند و جنسیت یکی از عوامل تاثیرگذار بر افسردگی خلقی فصلی است. به همین دلیل درمان افسردگی فصلی در زنان بیشتر از مردان رواج دارد.
سوابق خانوادگی و فردی
سوابق خانوادگی و فردی از دیگر عوامل افزایش‌دهنده احتمال ابتلا به افسردگی فصلی یا SAD است. به زبان ساده وجود سابقه اختلال افسردگی اساسی یا اختلال دو قطبی در فرد یا وجود خانواده افسرده‌پرور، می‌تواند این مشکل را بیشتر کند.
منطقه جغرافیایی و محل زندگی
در میان تحقیقات انجام گرفته درباره اختلال افسردگی فصلی، منطقه جغرافیایی و محل زندگی نیز نقش دارد. افرادی که در مناطق سردسیر با هوای ابری و نور خورشید کم زندگی می‌کنند، بیش از دیگر افراد در نقاط دیگر به افسردگی فصلی مبتلا می‌شوند.
علت افسردگی فصلی چیست؟
دلایل ابتلا به افسردگی فصلی هنوز به طور کامل و دقیق مشخص نشده است و تحقیق درباره علل بروز این اختلال ادامه دارد. اما برخی از علت‌هایی را که به بروز این بیماری منجر می‌شوند، می‌توان در موارد زیر جست‌وجو کرد:
کاهش سطح سروتونین
سروتونین یکی از مهم‌ترین مواد انتقال‌دهنده عصبی به مغز است که پیام‌های عصبی را مخابره می‌کند. این ماده در بدن در بروز حالات عاطفی و خلقی تاثیر زیادی دارد. زمانی که نور از طریق چشم‌ها وارد شده و به مغز می‌رسد، مقداری از سروتونین در میان بافت‌های عصبی رها می‌شود. بنابراین سروتونین این شکل فعالیت می‌کند. در نتیجه در دوره‌های فصلی مانند پاییز و زمستان که طول روز کوتاه‌تر و میزان نور خورشید کمتر است، سطح سروتونین کاهش می‌یابد و حالات خلقی مختلفی را برای فرد به وجود می‌آورد.
افزایش سطح ملاتونین
ملاتونین نیز ماده دیگری است که در هنگام شب ترشح می‌شود و نقش موثری را در به خواب رفتن افراد ایفا می‌کند. در فصول سرد سال که شب طولانی‌تر است، سطح این ماده نیز در بدن افزایش می‌یابد و منجر به خواب‌آلودگی، بی‌حوصلگی یا خلق پایین در اراد می‌شود.
به نظر می‌رسد که ترکیب این دو ماده، یعنی کاهش سروتونین و افزایش ملاتونین می‌توانند به عنوان مهم‌ترین علت افسردگی فصلی معرفی شوند.
علائم افسردگی فصلی
خیلی از افراد علائم افسردگی فصلی را نمی‌دانند و یا آن را با دیگر بیماری‌ها و اختلالات روانی اشتباه می‌گیرند. علائم افسردگی فصلی را در حالت کلی می‌توان در موارد زیر بررسی کرد:
کاهش سطح انرژی
اولین علامت افسردگی فصلی کاهش سطح انرژی بدن و بی‌خل شدن است. در این حالت فرد در طول روز و به صورت مداوم، احساس خستگی، ناتوانی یا کمبود انرژی می‌کند و مانند گذشته قادر به انجام طبیعی فعالیت‌ها نیست.
اضطراب و بی‌قراری
از دیگر علائم افسردگی فصلی می‌توان به حالت‌های بی‌قراری و اضطراب اشاره کرد. فردی که به SAD مبتلاست، به طور مداوم احساس اضطراب و بی‌قراری دارد و دلیل این حالت را نیز پیدا نمی‌کند.
از دست دادن علاقه انجام کارها
افسردگی عموما با عدم میل و رغبت به انجام کارها همراه است. این مورد درباره افسردگی فصلی عاطفی هم صدق می‌کند. فردی که با این اختلال روبه‌رو است، علاقه خود را به انجام فعالیت‌ها، حتی کارهایی که پیش‌تر از آن‌ها لذت می‌برده، از دست می‌دهد.
اختلال در تمرکز
افسردگی فصلی، اختلال در تمرکز را به وجود می‌آورد و فرد احساس می‌کند که توان تمرکز روی هیچ فعالیتی را ندارد. همچنین کارها را به کندی پیش می‌برد و برای انجام یک فعالیت ساده وقت بسیار زیادی را هدر می‌دهد. (بهترین راهکار درمان تمرکز را با کلیک روی عکس زیر بخوانید.)
تغییر اشتها
از دیگر علائم افسردگی عاطفی فصلی می‌توان به تغییر در اشتها و کاهش یا افزایش وزن اشاره کرد. کم یا زیاد شدن اشتها در هر فرد با دیگری متفاوت است و برخی افراد ممکن است با ابتلا به این اختلال به طور ناگهانی کاهش اشتها و وزن پیدا کنن و برخی دیگر نیز امکان دارد با افزایش وزن و اشتها روبه‌رو شوند.
اختلال در خواب
افسردگی فصلی یا SAD می‌تواند اختلال خواب را برای فرد به همراه داشته باشد و مشکلاتی را در به خواب رفتن یا بیدار شدن برای او به وجود آورد. به طور کلی اختلالات روحی به مقدار زیادی بر خواب افراد تاثیر می‌گذارند. (بهترین روش‌های درمان بی‌خوابی را با کلیک روی عکس زیر بخوانید.)
علائم اختلال عاطفی فصلی زمستانه و بهاری
علائمی که پیش‌تر گفته شد، نشانه‌های کلی افسردگی است که به صورت مشترک در هر دو نوع افسردگی فصلی عاطفی دیده می‌شود. اما افسردگی فصلی متناسب با هر فصلی، نشانه‌های مخصوص به خودش را به دارد که بهتر است آن‌ها را بشناسید:
نشانه‌های اختلال افسردگی پاییز و زمستانه
- خواب بیش از حد
- افزایش وزن
- افزایش اشتها و تمایل به مصرف خوراکی‌هایی با کربوهیدرات بالا
- پایین بودن سطح انرژی
نشانه‌های اختلال افسردگی بهاری و تابستانه
- اضطراب و بی‌قراری زیاد
- بی‌خوابی
- کاهش اشتها و وزن
درمان قطعی افسردگی فصلی
زمانی که با یک اختلال یا بیماری خاص روبه‌رو می‌شوید، بهترین کار در برابر آن این است که به سمت ریشه‌یابی، تشخیص و درمان آن بروید. برای درمان افسردگی فصلی یا SAD می‌بایست به درمانگر متخصص و کارآزموده در این زمینه مراجعه کنید تا علائم و نشانه‌های آن را به کم‌ترین سطح برساند.
درمان افسردگی عاطفی فصلی به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان در موارد زیر جست‌وجو کرد:
روان درمانی
یکی از روش‌های درمان قطعی افسردگی فصلی روان درمانی است که به شکل موثری در کاهش علائم و نشانه‌های این اختلال نقش دارد. درمانگر با به‌کارگیری روش‌های گوناگون درمانی به ریشه‌یابی علت به وجود آمدن اختلال می‌پردازد و به این شکل با گذشت زمان علائم بهبودی را در خود می‌بینید. روان درمانی به شما کمک می‌کند که شیوه‌های کنترل استرس و اضطراب را بیاموزید و با آگاهی با مشکل خود روبه‌رو شوید.
مهم‌ترین نکته درباره روان درمانی این است که جلسات را به طور مستمر و مرتب ادامه دهید و وقفه‌ای در برگزاری آن اتفاق نیفتد.
نور درمانی
همانطور که اشاره کردیم، یکی از مهم‌ترین دلایلی که افسردگی فصلی خصوصا افسردگی فصلی در پاییز اتفاق می‌افتد، کمبود نور و طولانی‌تر بودن شب است. نور درمانی یکی از روش‌هایی است که برای درمان افسردگی عاطفی فصلی به کار می‌رود و تا به حال تعداد زیادی از افرادی که با این اختلال روبه‌رو بوده‌اند درمان شده‌اند.
نور درمانی یا فتوتراپی به این شیوه به کار می‌رود که فرد در اولین ساعات بیداری روز، مدتی را در مقابل یک جعبه نوری قرار می‌گیرد. نور درمانی مانند نور خورشید عمل می‌کند و تغییرات شیمیایی را در مغز فرد ایجاد می‌کند. در نهایت پس از چند هفته از انجام نور درمانی، علائم بهبودی افسردگی فصلی در فرد بروز می‌کند و با تغییر خلق‌وخو، بهتر می‌شود.
دارو درمانی
در برخی موارد و برای بعضی افرادی که علائم شدید افسردگی فصلی را تجربه می‌کنند، روش دارو درمانی به کار گرفته می‌شود. در این مورد برخی داروهای متناسب با کنترل افسردگی و اضطراب و همچنین تقویت کننده‌ها برای فرد تجویز می‌شود که در کاهش نشانه‌های بیماری نقش اساسی دارد.
به خاطر داشته باشید که دارو درمانی فقط به تشخیص یک روانپزشک متخصص انجام می‌گیرد. بنابراین به هیچ عنوان به صورت خودسرانه اقدام به مصرف داروهای ضدافسردگی نکنید.
سخن آخر
اختلال افسردگی فصلی یا SAD از جمله اختلالات شایعی است که بسیاری از افراد در سراسر دنیا به آن مبتلا می‌شوند. برای درمان افسردگی فصلی بهتر است از روش‌های درست و علمی استفاده کنید و مشکل خود را با کمک یک روان درمانگر متخصص حل کنید.
کلینیک روانشناسی و مشاوره افق سلامت با دارا بودن بهترین کادر از درمانگران آماده ارائه انواع خدمات به شماست. همین حالا می‌توانید با ورود به سایت رسمی کلینیک افق سلامت یکی از انواع خدمات مشاوره و روان درمانی فردی، مشاوره خانواده، مشاوره و روانشناسی کودک و نوجوان، زوج درمانی، گروه درمانی، گفتار درمانی، مشاوره پیش از ازدواج، نوروفیدبک، روانپزشکی و ... را انتخاب کنید.
درمانگران ما در مرکز افق سلامت، از ابتدا تا انتهای مسیر سلامتی را همراه با شما هستند.
لینک کوتاه:
