کمالگرایی و هر آنچه درباره آن باید بدانید
خیلی از ما دوست داریم در همه کارها به بهترین شکل ممکن ظاهر شویم. هر چیزی را در سطح بالایی انجام دهیم یا به دست آوریم، کارها را به خوبی تمام کنیم و در کلام کامل باشیم!
این ویژگی تقریبا در همه آدم‌ها وجود دارد و در بسیاری از موارد زمینه پیشرفت و حرکت به سمت تکامل را فراهم می‌کند. اما در مواردی، این علاقه به تکامل به کمالگرایی افراطی تبدیل می‌شود و افراد را به سمت بی‌عیب و نقص بودن در همه چیز سوق می‌دهد. تا جایی که هیچگاه از عملکرد خودشان راضی نیستند و هیچ چیزی رضایتمندی را در آن‌ها ایجاد نمی‌کند.
آیا تابه‌حال در زندگی این احساس را داشته‌اید؟ این حس که از دیگران واکنش‌های بسیار خوب و مثبتی در مقابل کارها و عملکرد خود بگیرید اما خودتان هیچگاه به این احساس راضی نباشید؟
در این مطلب از وبلاگ افق سلامت قصد داریم شما را با کمالگرایی و رابطه آن در میزان موفقیت یا عدم موفقیت افراد در زندگی آشنا کنیم. اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید، در ادامه این مطلب همراه ما باشید:
تعریف کمالگرایی
کمالگرایی مصداق ساده این جمله است:«یا همه چیز یا هیچ چیز»! این تعریف بیان می‌کند که کمالگرایی نوعی احساس است که فرد تمایل افراطی به کامل بودن و انجام دادن دقیق کارها در بالاترین حد آن دارد.
به زبان ساده کمالگرایی یک ویژگی شخصیتی است که در آن فرد تمام تلاش خودش را برای بی‌عیب و نقص بودن به کار می‌گیرد و استاندارهای عملکرد خود را در سطوح بالایی مشخص می‌کند.
انواع کمالگرایی
کمالگرایی را به دو نوع مهم و مختلف تقسیم می‌کنند که هر یک با ویژگی‌های خاصی نمایان می‌شوند. انواع کمالگرایی را می‌توان به شکل زیر بیان کرد:
کمالگرایی سازگار
افرادی که کمالگرایی سازگار دارند، روی توسعه و پیشرفت مهارت‌های خود کار می‌کنند و با پیش گرفتن یک نگاه خوش‌بین، در جهت بهتر شدن و حرکت به سمت لذت و ارتقای کاری حرکت می‌کنند.
این نوع کمالگرایی نوع طبیعی و سالم کمالگرایی است که وجود آن زمینه پیشرفت را برای افراد فراهم می‌کند و در نهایت حس خوشایندی را در آن‌ها ایجاد می‌کند.
کمالگرایی ناسازگار
کسانی که کمالگرایی ناسازگار دارند، هیچگاه از داشته‌‌های خود رضایت ندارند و فعالیت‌هایی را که بدون عیب و نقص انجام نمی‌شود، کنار می‌گذارند! این ویژگی شخصیتی موجب می‌شود که افراد احساساتی را مانند ناکافی بودن، ترس از شکست، تردید در انجام کارها و غم را تجربه کنند.
پیامدهای کمالگرایی ناسازگار
کمالگرایی ناسازگار پیامدها و عواقبی را به همراه دارد که می‌تواند افراد را با انواع مسائل و مشکلات روبه‌رو کند. از جمله ضررهای کمالگرایی ناسازگار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش اعتمادبه‌نفس
اولین پیامد وجود کمالگرایی ناسازگار در یک فرد، کاهش اعتمادبه‌نفس و عزت نفس در اوست. افرادی با این ویژگی شخصیتی اعتمادبه‌نفس درونی خودشان را وابسته به کارها و فعالیت‌های خودشان میدانند. آن‌ها بر این باورند که دیگران هم آن‌ها را بر اساس توانایی‌شان برای رسیدن به یک هدف یا انجام کامل یک فعالیت قضاوت می‌کنند.
افرادی با شخصیت کمالگرای افراطی، همیشه خود را در مقابل حجمی از انتقادات و سرزنش‌های درونی قرار می‌دهد.
به خطر افتادن سلامت عمومی
یکی دیگر از مضرات کمالگرایی ناسازگار به خطر افتادن سلامت عمومی است که روی خورد و خوراک، میزان افسردگی، استرس و اضطراب، میگرن و ... تاثیر مخرب می‌گذارد.
افت خلاقیت و نوآوری
متاسفانه وجود کمالگرایی ناسازگار درون افراد موجب می‌شود که آن‌ها کمتر ریسک کرده و برای انجام و ورود به تجربیات جدید عقب‌نشینی کنند. این اتفاق در نهایت به افت خلاقیت و نوآوری منجر می‌شود.
یک فرد کمالگرا چه ویژگی‌هایی دارد؟
کمالگرایی نیز مانند بسیاری از تیپ‌های دیگر شخصیت، با ویژگی‌های خاصی بروز می‌کند.مهم‌ترین ویژگی های کمالگرایی را می‌توان در موارد زیر جست‌وجو کرد:
- وجود اهداف بسیار سخت یا غیر واقع‌بینانه. (در بسیاری از موارد این ویژگی فرد را از ادامه مسیر باز می‌دارد و او را وادار به رها کردن می‌کند)
- احساس ناراحتی و غم زیاد، در صورت نرسیدن به اهدافی که در ذهن وجود دارد.
- سرزنش و انتقاد درونی در برابر انجام طیف وسیعی از فعالیت‌ها.
- دیر تمام کردن و تحویل دادن کارها و پروژه‌ها برای اطمینان از کامل و بی‌نقص بودن آن.
- وابستگی افراطی و مخرب نسبت به نظر و واکنش دیگران.
- عدم کسب لذت از فرایند یادگیری و کار به خاطر نگرانی از نتیجه آن.
- نگاه کردن به هر اشتباهی به عنوان شکست.
- ریسک نکردن به دلیل عدم اطمینان از نتیجه کامل و دقیق.
- راهکارهای دوری از کمالگرایی ناسازگار
شاید نتوان ویژگی کمالگرایی را به طور کامل و در مدت زمان کوتاه تغییر داد، اما راهکارهایی وجود دارد که می‌توان با بهره‌گیری از آن‌ها حالات ناخوشایند و نشانه‌های مخرب آن را کاهش داد.
تنظیم دوباره قوانین شخصی
هر یک از ما با قوانین شخصی مخصوص به خودمان زندگی می‌کنیم و همان قوانین را هم برای پیش بردن کارهایمان به کار می‌گیریم. کمالگرایان عموماً قوانین بسیار سخت و دست‌وپاگیری در زندگی دارند و همین عامل باعث می‌شود که برای انجام بسیاری از فعالیت‌ها زمان زیادی را صرف کنند یا از نتیجه آن ناراضی باشند.
با تمرین و تکرار می‌توان این قوانین شخصی را از نو نوشت و آن‌ها را تعدیل کرد. کافی است برای مدتی تمرین کنید که اگر بعضی از کارها هم چندان کامل نباشد هیچ اشکالی به وجود نمی‌آید!
تمرکز روی کلیات
کسانی که کمالگرایی افراطی دارند، دارای دید تونلی هستند! یعنی آن‌ها بیشتر روی جزییات تمرکز می‌کنند و کلیات را کنار می‌گذارند.
برای مثال اگر در یک چالش دو شرکت کنند و یک روز نتوانند چالش را انجام دهند، احساسات منفی زیادی را تجربه می‌کنند. در حالیکه تمام چندین روز قبل چالش را در بالاترین سطح انجام داده‌اند!
نترسیدن از اشتباه
ترس از اشتباه کردن مانع جدی برای پیشرفت و جلو رفتن است. اتفاقی که در کمالگرایان زیاد رخ می‌دهد و باعث می‌شود از ادامه بسیاری کارها صرف‌نظر کنند.
باید توجه کنید که اشتباهات بیشتر از موفقیت‌ها باعث رشد و پیشرفت می‌شوند.
توجه به فرآیند به جای نتیجه
افراد کمالگرا تمام حواس خودشان را روی نتیجه کار متمرکز می‌کنند. در حالی که در بسیاری از موارد، اگرچه نتیجه آنچنان مطلوب نیست، اما فرآیند و مسیری که برای آن طی شده بسیار عالی است. بنابراین تلاش کنید که کل مسیر را در نظر بگیرید و از آن لذت ببرید.
مراجعه به متخصص
در بسیاری از موارد درمان کمالگرایی و کاهش علائم و تعدیل آن به تنهایی و با تمرین‌های فردی امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل بهتر است به یک درمانگر متخصص مراجعه کنید که می‌تواند راهکارهای کاهش کمالگرایی و انعطاف را به شما آموزش دهد.
به همین دلیل بهتر است برای رهایی از احساسات ناخوشایند این ویژگی شخصیتی، به متخصص مراجعه کنید.
بهترین مرکز درمان کمالگرایی را چگونه پیدا کنیم؟
برای درمان کمالگرایی یا هر نوع مشکل دیگری در زمینه روان‌شناختی، بهتر است از روش‌های مانند جست‌وجوی اینترنتی و یا پرسش از افراد باتجربه در این زمینه کمک بگیرید. به خاطر داشته باشید، فقط کلینیک‌ها و درمانگرانی را انتخاب کنید که نام و نشانی دقیق و مشخصی دارند و امکان بررسی پیشینه و سوابق آن‌ها فراهم است.
کلینیک مشاوره و روانشناسی افق سلامت با دارا بودن بهترین کادر از درمانگران در زمینه‌های گوناگون آماده ارائه خدمات به شماست. در این راستا می‌توانید وارد سایت رسمی کلینیک روانشناسی افق سلامت شوید و با بررسی رزومه کاری و تحصیلی درمانگران خدمات مورد نیاز خود را انتخاب کنید.
سخن آخر
وجود کمالگرایی در عین آنکه در زندگی هر فردی لازم و ضروری است، می‌تواند مشکل‌آفرین هم باشد. کمالگرایی ناسازگار ویژگی‌ای است که روال طبیعی زندگی فرد را دچار اختلال کرده و او را از مسیر پیشرفت دور می‌کند.
برای آنکه مشکل کمالگرایی ناسازگار را برطرف کنید هر چه زودتر به یک کلینیک روانشناسی معتبر مراجعه کنید.
لینک کوتاه:
