ضرورت استفاده از مشاوره و روان درمانی خانواده
مشاوره و روان درمانی خانواده، به حل اختلاف ایجاد شده و اصلاح تعامل های اعضای خانواده با یکدیگر کمک شایانی می‌کند. برنامه های درمانی در نظر گرفته شده در این نوع مشاوره متناسب با مشکلات و موقعیت خانواده صورت می پذیرد. در پرتو مشاوره و روان درمانی خانواده، نحوه برقراری تعامل عمیق، مدیریت استرس، حل نمودن مشکلات ارتباطی و راهکارهای داشتن روابط خانوادگی مستحکم و پایدار به افراد آموزش داده می شود. با استفاده از مشاوره خانواده، معضلات و مشکلات ریز و درشت موجود میان فرزندان، زوجین و سایر اعضای خانواده به نحو مطلوب برطرف می شود.
امروزه در میان خانواده ها به علل مختلف تعارضات و اختلالات روحی و روانی بسط و گسترش یافته اند. عدم توجه به این معضلات جزئی، با گذشت زمان و ریشه دار شدن اختلافات، همه اعضای خانواده را تحت شعاع قرار داده و روند عادی زندگی را با اخلال و مشکل روبرو می سازد. این مسئله در مواقعی که یکی از اعضای خانواده با مشکلات روحی و روانی عمیقی دست و پنجه نرم می کند، بیش از پیش به چشم می خورد. در این شرایط استفاده از خدمات مشاوره و روان درمانی خانواده برای برطرف ساختن مشکلات ایجاد شده و بازگرداندن زندگی فرد به روال عادی خود، بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد.
در مشاوره و روان درمانی خانواده و در طی فرآیند درمان، درمانگر یا روانشناس، به بررسی و ارزیابی وضعیت و شرایط روانی فرد پرداخته تا با ریشه یابی مشکلات او، در جهت درمان و حفظ عملکرد و آرامش فرد اقدامات لازم و کاربردی را اتخاذ نماید. ناگفته نماند که مشاوره و روان درمانی خانواده صرفاً محدود و محصور به افراد دارای مشکلات روانی نمی باشد، بلکه استفاده از خدمات مشاوره خانواده برای ارتقا و بهبود سطح زندگی افراد نیز بسیار کمک کننده و راهگشا به شمار می رود.
منظور از مشاوره و روان درمانی خانواده
به طور کلی، مشاوره و روان درمانی خانواده برای درمان مشکلات و معضلات ریشه دار و عمیق روانشناسی، در طیف وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد. روان درمانی برای مدیریت و کنترل مواجه با چالش ها و مشکلات و مسلط شدن بر امور در شرایط حاد، مهارت ها و راهکارهای مناسب را به افراد آموزش می دهد.
بر این اساس، روان درمانی، به عنوان نوعی از مداخلات روانشناختی عمیق، یکی از راهکارهای درمانی مناسب برای درمان بیماری ها و اختلالات روانی به شمار می رود. در مشاوره و روان درمانی خانواده، متخصصی که درصدد درمان و ارائه راهکارهای مناسب به فرد بر می آید، به عنوان درمانگر شناخته می شود. به همین جهت، روان درمانی به وسیله متخصصان کارآزموده روانشناسی و به منظور درمان گستره وسیعی از مشکلات هیجانی و اختلالات روانی مورد استفاده قرار می گیرد.
عموماً این نوع روش درمان به صورت گفتگوی رو در رو انجام گرفته و برای کاهش و به حداقل رساندن علائم روحی و روانی نامطلوب و به کنترل درآوردن آنها، به افراد کمک شایانی می کند. خدمات مشاوره و روان درمانی خانواده برای بهبود مشکلات و معضلات موجود میان خانواده ها و در زمینه های مختلف، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. امروزه بسیاری از افراد با مشکلات درون فردی مانند اختلاف با همسر، مشکلات شخصیتی، اعتیاد، افسردگی و اضطراب دست و پنجه نرم می کنند.
در این شرایط کلید اصلی حل مشکلات و معضلات ایجاد شده، مشاوره و روان درمانی خانواده به شمار می آید. از سوی دیگر، وجود برخی از تضادهای موجود در زندگی و استرس ها، علاوه بر آزردگی و آزار روان فرد، روند زندگی او را نیز بشدت تحت شعاع قرار می دهد. برای رفع این تضادها و مدیریت و کنترل استرس و اضطراب، مشاوره و روان درمانی خانواده، از بهترین گزینه های مثمر ثمر و کاربردی تلقی می گردد.
مسائل تحت پوشش مشاوره و روان درمانی خانواده
بدون تردید، خدمات مشاوره و روان درمانی خانواده، طیف وسیع و گسترده ای از مشکلات و معضلات را در بر می گیرد. بر این اساس، اختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک، فوبیاها و وسواس فکری و عملی، بخشی از مسائل قابل درمان به وسیله روان درمانی به شمار می رود. به طور کلی، همه افراد در هر مقطعی از زندگی خود، با مشکلات و تعارضاتی برخورد پیدا می کنند.
در این میان، کوچک و بزرگ و پیر و جوان فرقی ندارد، زمانی که فردی با مشکلات روحی در زندگی خود برخورد می کند، خلق و خو، طرز تفکر، رفتار و عواطف و قوه تصمیم گیری فرد تحت تاثیر این مسئله قرار می گیرد. بر این اساس، برای کنترل و مسلط شدن بر مشکلات و بهبود شرایط روحی، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. برخورداری از سلامت روان، بر سایر ابعاد زندگی انسان نیز تاثیر مستقیم و بسزایی از خود برجای می گذارد. بر این اساس، نحوه کنترل استرس، مدیریت مسائل مرتبط با دیگران و برخورداری از شرایط روحی ایده آل و مطلوب، در این زمینه بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد.
مشاوره و روان درمانی خانواده، برای بهبود و سلامت روح و روان فرد، راهکارهای مناسب و تاثیر گذاری ارائه می دهد. در پرتو استفاده از خدمات مشاوره و روان درمانی خانواده، روان درمانگران می توانند با شناسایی و ارزیابی علل و عوامل ایجاد مشکلات روحی، راهکارهای مناسب و کاربردی، برای تغییر دادن این شرایط به سمت و سوی رسیدن به بهبودی و درمان ارائه می دهند. از دیگر مسائل قابل حل و درمان در مشاوره و روان درمانی خانواده می توان به اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت وابسته و اختلال شخصیت مرزی، اسکیزوفرنی، اعتیاد، اختلالات خلق و خو مانند افسردگی و اختلال دوقطبی و اختلالات مربوط به خوردن، اشاره نمود.
مهم ترین دلایل مراجعه به مشاوره و روان درمانی خانواده
به طور کلی، مردم به علت های مختلف و گوناگونی مراجعه به مشاوره و روان درمانی خانواده را در دستور کار قرار می دهند. برخورداری از سلامت روان، بخش مهم و تاثیر گذاری در همه مراحل زندگی افراد به شمار می آید. از سوی دیگر، سلامت روان تحت تاثیر مسائل و مشکلات مختلفی تحت شعاع قرار گرفته و برای فرد تبعات و پیامدهای نامطلوب و منفی را با خود به دنبال دارد.
به طور حتم، برخورداری از سلامت روان علاوه بر ایجاد احساسات خوب و مثبت، سبب ارتقای عملکرد فرد در ابعاد مختلف زندگی می شود. در برخی موارد وجود اختلالات و استرس های به وجود آمده، سلامت روان فرد را با معضلاتی همراه می سازد. بر همین اساس، امروزه از جمله دلایل مهم و حائز اهمیت افراد برای مراجعه به مشاوره و روان درمانی خانواده، مشکلاتی نظیر اختلالات شخصیتی، اضطراب، افسردگی و استرس کاری می باشد. در برخی موارد، افراد به سبب از دست دادن و فقدان فرد خاصی، مشکلات روحی و روانی سنگینی متحمل می شوند.
در این شرایط برای کمک به بهبود و ارتقای سلامت روان فرد، مشاوره خانواده کمک شایانی می نماید. مشکلات هویتی و جنسیتی، از دیگر دلایل حائز اهمیت برای استفاده افراد از خدمات مشاوره و روان درمانی خانواده به شمار می آید. برای انجام فرآیند روان درمانی و به منظور رسیدن به مرز بهبودی، در برخی مواقع نیاز می شود که فرد برای چند ماه یا حتی چند سال، به صورت منظم و پیوسته جلسات روان درمانی را پشت سر گذارد.
در این حالت، روانکاو به تدریج رفتارها و الگوهای فکری فرد را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و به نحوه تاثیر گذاری این الگوها بر روی روابط خانوادگی و وضعیت عاطفی فرد پی می برد. بنابراین با استفاده از مشاوره و روان درمانی خانواده، درمانگر راهکارهای کاربردی برای درمان مشکلات ایجاد شده را ارائه می دهد.
فرآیند و طریقه درمان در مشاوره و روان درمانی خانواده
در روش درمان مشاوره و روان درمانی خانواده، به منظور حل مشکلات عاطفی و معضلات روانی، افراد به صورت رو در رو با درمانگر خود به گفتگو می پردازند. درمانگران در ارتقای توانایی و مهارت مقابله با مشکلات روحی، در افراد تاثیرات و تغییرات مطلوبی ایجاد می سازند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، افرادی که از روش روان درمانی استفاده نموده اند، علاوه بر رهایی از علائم و نشانه های بیماری خود، از عملکرد بهتری در زندگی برخوردار شده اند.
بر این اساس، مشاوره و روان درمانی خانواده علاوه بر ایجاد تغییرات مثبت در بدن و مغز، بهبود رفتارها و هیجانات فرد را با خود به دنبال دارد. مضاف بر این، رشد شخصی و بالندگی فردی، مقابله بهتر با استرس های زندگی، ارتقای تعاملات بین فردی، تغییر الگوهای فکری و رفتاری آشفته و کاهش و به حداقل رساندن علائم مشکلات روحی، از جمله مزیت های استفاده از خدمات مشاوره و روان درمانی خانواده به حساب می آید. شایان ذکر است که در خلال فرآیند روان درمانی، ضمن گفتگوی فرد با مشاوران و روانشناسان، فرد از وضعیت روانی و خلق و خو، رفتار و احساسات خود، اطلاعات و آگاهی های لازم را به دست می آورد.
در فرآیند مشاوره و روان درمانی خانواده، روان درمانگران، با بکار گیری فنون و تکنیک روان درمانی و روانشناختی، تغییرات قابل توجهی را در درمان و اصلاح مشکلات رفتاری و عاطفی فرد به وجود می آورند. همچنین با کمک روان درمانگر رشد مثبت شخصیت و تقویت جنبه های سالم شخصیتی به نحو مطلوب امکان پذیر می گردد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که مشاوره و روان درمانی خانواده، در پرتو استفاده از تکنیک های مختلف روانشناسی و به وسیله مصاحبه بالینی، علت شناسی و شناسایی مشکلات روانی را در دستور کار قرار می دهد. همچنین در این روش درمان، هیجانات و شخصیت بیمار نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد.
انواع روش های درمانی مورد استفاده در مشاوره و روان درمانی خانواده
در مشاوره و روان درمانی خانواده، درمانگران متناسب با وضعیت و مشکل فرد، روش های درمانی مناسب را مورد استفاده قرار می دهند. بر این اساس، درمان شناختی رفتاری، یکی از روش های درمانی رایج و معمول در این زمینه به شمار می رود. در این روش ضمن تشخیص شیوه های فکری غلط، الگوهای فکری و رفتاری جدید و مثبت، به منظور رهنمون شدن فرد به سمت زندگی سالم تر فرا گرفته می شود.
ناگفته نماند که در درمان اختلالات روانی، درمان شناختی رفتاری از رویکردهای متداول و معمول به شمار می رود. از این روش برای درمان طیف وسیعی و گسترده ای از مشکلات و اختلالات روحی مانند اعتیاد، ترس ها، انواع اضطراب و افسردگی استفاده می شود. شایان ذکر است که رویکرد شناختی رفتاری، افکار منفی را زیر بنای اصلی همه مشکلات و معضلات می داند. چراکه وقتی افکار منفی به ذهن انسان خطور می کنند، سبب ایجاد چرخه ای معیوب و ناسالم می شوند.
به همین جهت، در مشاوره و روان درمانی خانواده و با استفاده از درمان شناختی رفتاری، علاوه بر درهم شکستن این چرخه معیوب و اصلاح افکار فرد، به تدریج روند بهبودی در فرد به نحو مطلوب حاصل می شود. از دیگر روش های درمان مورد استفاده در مشاوره و روان درمانی خانواده، روش روان درمانی پویشی می باشد. در این روش، درمانگر ضمن کاوش ذهن ناخودآگاه فرد، درصدد ایجاد بستری مناسب برای اصلاح تجارب ناخوشایند فرد بر می آید. درمان های حمایتی، از دیگر روش های مورد استفاده در مشاوره و روان درمانی خانواده محسوب می شود.
درمان های حمایتی در بهبود عملکرد اجتماعی، تقویت مکانیسم های مقابله، کاهش اضطراب و ایجاد عزت نفس، افزایش اعتماد به نفس و بهبود سطح کیفی زندگی، بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد.
اقدامات لازم برای کسب نتایج بهینه در مشاوره خانواده
در زمینه مشاوره و روان درمانی خانواده و به منظور کسب نتایج بهینه و مطلوب، انجام دادن اقداماتی در خلال جلسات درمانی بسیار تاثیر گذار و مؤثر می باشد. بر این اساس، راحت بودن فرد با درمانگر و اطمینان حاصل کردن از این موضوع، در مشاوره خانواده از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. شایان ذکر است، در صورتی که فرد احساس راحتی با روان درمانگر خود ندارد، مناسب است که متخصص دیگری را انتخاب نماید. از دیگر اقدامات تاثیر گذار برای کسب نتایج مناسب در مشاوره و روان درمانی خانواده، رو راست و صادق بودن فرد با درمانگر خود است.
بدون تردید، بازگویی تجارب، افکار و احساسات فرد، در میزان موفقیت درمان بسیار تاثیر گذار و اثر بخش به شمار می رود. بر این اساس، لازم است که فرد احساسات و افکار خود را بی کم و کاستی ابراز نماید. متعهد و پایبند بودن به برنامه درمانی نیز در زمینه مشاوره و روان درمانی خانواده و بهبود نتایج حاصله از درمان، تاثیر گذار می باشد. هرگونه بی نظمی و عدم تعهد به برنامه درمانی، روند درمان را دستخوش اخلال قرار می دهد. ناگفته نماند که چنانچه درمانگر در خلال جلسات درمانی، تمریناتی یا تکالیفی را در نظر گرفت، فرد باید با جدیت تمام درصدد انجام این تمرینات برآید.
لینک کوتاه:
